Hakkında
Ailesi, Alevi-Kızılbaş toplumunda önemli bir role sahip olan Sînemillî Aşireti ve Ocağı’ndandır. Dallıkavak köyünde ilkokulu okuduktan sonra, Ortaokul ve Lise eğitimini Kayseri’de tamamladı. 1970’te Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Türkoloji Bölümü’nü bitirdi. İlk çalışmaları Türkoloji alanında oldu. 1971 yılından başlayarak çeşitli gazete ve dergilerde, Türk edebiyatına ve kültürüne ilişkin yazıları yayımlandı.
1976 yılından başlayarak çeşitli dergilerde Kürdoloji alanında, kendi adıyla ya da takma imzalarla yazılar da yayımladı. 1990-91 yıllarından itibaren Kürdoloji alanında kitap yayınına başladı. Kürdoloji alanında çıkan birçok eseri Türkiye’de toplatıldı ve hakkında davalar açıldı.
Prof. Dr. Martin van Bruinessen, Mehmet Bayrak'ın çalışmalarından "Alevilik ve Kürtler" için şunları söylüyor: ... Güzel bir derleme yapıp Almanya'da "Alevilik ve Kürtler" (İnceleme-Araştırma-Belgeler) kitabını yayınladı (1997). O yıllarda, Alevilik üzerine yüzlerce kitap yayınlandı ve Kürt Aleviliği ile Türk Aleviliği arasındaki fark ve benzerlikler üzerine çok tartışmalar oldu. Bayrak'ın kitabı, bu tartışmalara en değerli kaynakları getirdi...
Mehmet Bayrak'ın 1988/1989 yıllarında çıkardığı Özgür Gelecek dergisinden dolayı, gerek yazar, gerekse derginin sahibi ve yayın yönetmeni olarak hakkında 30 dava açıldı. Dergiyi çıkarırken, defalarca gözaltına alındı ve 2 defa tutuklandı. Tutukluluğu sırasında bir toplu dayak ve işkenceden dolayı neredeyse hayatını kaybediyordu. Helsinki Wach’ın, gördüğü işkenceye ilişkin raporu, uluslararası kamuoyunda ve Türkiye’de büyük yankı yaratmıştı. 1994 yılında, Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi’nce 10 yıl 6 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı. 1994 yılında yurtdışına çıkmak zorunda kalıncaya kadar, Kürdoloji alanında 20’ye yakın kitap yayımladı. 1995 yılı başlarında, verilen cezalar dolayısıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne dava açıldı ve bu dava 2002 yılında Türkiye’nin tazminata mahkûm olmasıyla sona erdi.
Unvan:
Türkolog , Kürdolog
Doğum:
Kayseri, 1948
Okurlar
20 okur beğendi.
46 okur okudu.
5 okur okuyor.
114 okur okuyacak.
Kitaplar
Acılı Coğrafyanın Kederli Çocu...
0/10
Ezidi-Kızılbaş-Yaresan Kürtler
7/10
Alevilik ve Kürtler
10/10
Kürt ve Alevi Tarihinde Horasa...
10/10
Eşkıyalık ve Eşkıya Türküleri
7/10
Alevi - Bektaşi Edebiyatında E...
9/10
Kürtler ve Ulusal - Demokratik...
0/10
Ortaçağ'dan Modern Çağ'a Alevi...
9.5/10
Manzum Halk Tarihçisi Ermeni A...
0/10
Kürdoloji Belgeleri 2
0/10
Köy Enstitüleri ve Köy Edebiya...
0/10
İç Toroslar'da Oda Kültürü ve ...
0/10
Bir Siyaset Tarzı Olarak Alevi...
0/10
Dersim - Koçgiri
10/10
Şark Islahat Planı
9/10
Kuşatmayı Yaran Kürt Kadını
0/10
Kürt ve Alevi Tarihinde Tabula...
0/10
Kürt Müziği, Dansları ve Şarkı...
9/10
İç-Toroslar’da Hakikatçi Alevi...
0/10
Kürt Kimliği Mücadelem
0/10
Osmanlı'da Kürt Kadını
0/10
Kürtlere Vurulan Kelepçe, Şark...
0/10
Kürt Batıniliğinde Kutsal Meti...
0/10
Gravürlerle Kürtler
0/10
Geçmişten Günümüze Kürt Kadını
0/10
Alevilik - Kürdoloji - Türkolo...
0/10
Kürt Sorunu ve Demokratik Çözü...
0/10
Sözler ve Alıntılar
"Pek Dardır Yolumuz Sırattan İnce/ Mananın Sazından Okuduk Hece"
19. yüzyıl ozanlarından Derviş Ruhullah da, bu geleneğe eklenen yeni halkadır:
Niyaz ehlindeniz zannetme, zahid Meşhur-u cihandır nazımız bizim Sözümüz, mutlaka canana ait Ene'l-Hak çağırır sazımız bizim.
Böylece halkçı karakterli ve gizli nitelikte dinler çıkar ortaya. İşte Anadolu ve Kuzey Kiiıdistan’daki Kızılbaşlık, Alevilik ve Yezidilik; Doğu Kürdistan ve İran’daki Ahle Haklık (Ali-İlahilik), Güney Kürdistan’daki Kakailik, Yezidilik ve Nusayrilik, bu toplumsal oluşumun ürünü "gizli halk dinleri"dir.
Bilindiği gibi Müslüman Araplar, Yezidileri kendilerine bağlamak için Yezidiliğin Muaviye’nin oğlu Yezid’den geldiğini ileri sürerlerdi. Oysa Yezidi adının Yezid’le hiç bir ilgisi yoktur. Yezid adı, Kürtçe’deki Ezidi ve Yezdani kelimesinden gelmekte ve İlâhi, Tanrısal anlamına gelmektedir. Alevi Kürtlerin Ali’ye "Şer-e Yezdan" demeleri bu bakımdan anlamlıdır. Öbür yorum, yayılmacı Arap Müslümanlığının, Yezidi Kürtleri Araplığa ve Müslümanlığa çekme çabasından kaynaklanmaktadır.
Pirim Pir Sultan!
Yine 16. yüzyılın ünlü ozanı Pir Sultan Abdal da, kendisini tanrısal Ali ile özdeşleştirir:
Pir Sultan'ım şu dünyaya
Dolu geldim, dolu benim Bilmeyenler bilsin beni
Ben Ali'yim, Ali ben'im.
Sahiden Yavuz Sultan Selim’in gerçek kimliği, tarih kitaplarında yazılanlarla çakışıyor mu? İlkokuldan başlayarak dikkatimi çeken bir husus vardır sözgeli mi. Heybeti, pala bıyıkları ve kulağında küpesiyle Osmanlı padişahları içerisinde en görkemlisi Yavuz. Salt Anadolu’da 50 binden fazla kişiyi kırdığı ünlü Çaldı ran Savaşı ballandıra ballandıra anlatılır kitaplarda.
Sonradan başka kaynaklardan öğreniyoruz ki, anlatılanların çoğu yalan ve yanlış. Anlıyoruz ki, okul duvarlarında asılı, ders kitaplarında resmi basılı bu palabıyıklı ve küpeli hükümdar Yavuz değil, Alevi toplumunda Hatayi mahlasıyla da bilinen Şah İsmail-i Safevi’nin ta kendisi. Zaten adı Alevi katliamcılığıyla özdeşleşmiş ve İslam Halifeliği zırhına bürünmüş bir padişahın, Aleviliğin ve Bektaşîliğin simgesi haline gelmiş küpeyi takması düşünülemezdi.
İletiler
Biz burada, Alevilik’le Ahle Haq dinleri arasında benzer çizgileri özetle yansıtmak istiyoruz.
1- Alevilik de bugün Kızılbaşlık, Bektaşilik vb. birçok öğretinin ortak adı olmuş: Ahle Haqlık da Tayıfasanlık ve Yarsanilik gibi birçok öğretinin ortak adı.
(Tayıfasanlık, Bektaşiler gibi daha çok kasaba ve şehir çevresinde örgütlüdür.)
2- Alevilik
Cigerxwin
Sedan sal, hezaran zimane meye
Weki me di bin deste dijmindeye
Çi gernas û mere di meydane ceng
Ne şür û ne mertal, ne top û tifeng (Yüzlerce, binlerce yıl dilimiz/ Bizim gibi tutsak kaldı/ Ne denli kahraman ve yiğit ki/ Yenilmedi kılıca ve mızrağa)
Alevilik ve Kürtler
1991
Raporda yeralan kimi belirlemelere göre de;
-Türkiye, şiddet eylemleriyle ilişkisi olmayan Kürtlerle diyaloğu reddediyor.
-Türkiye, ülke bütünlüğünün tehlikede olduğunu öne sürerek ayrım yapmadan Kültlerin kökünü kazıma amacıyla askeri harekâtı sürdürüyor.
-Köktendinciliği laik Cumhuriyet için tehlike gördüğünü iddia etmesine rağmen Türk Hükümeti, ülke bütünlüğünü koruma amacıyla İslâmi akımlara prim veriyor ve hatta cesaretlendiriyor..
-Böyle bir politika geri tepebilir ve aşırı dincilere güç kazanma olanağı yaratabilir...
Alevilik ve Kürtler
Yorumlar ve İncelemeler
