Sinan Tanrıverdi Gönderileri
Sinan Tanrıverdi kitaplarını, Sinan Tanrıverdi sözleri ve alıntılarını, Sinan Tanrıverdi yazarlarını, Sinan Tanrıverdi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Akkoyunlular
Akkoyunlular Oğuzların Bayındır boyuna mensuptur.
Ortaçağ'ın Büyük Türkmen İmparatorluğu Akkoyunlular
Neden Urumsaray?
Pehlivan Bey öldükten sonra Bayındır boyunun başına 1360 yılında öldüğü tahmin edilen Tur Ali Bey geçer. Tur Ali Bey ile beraber Akkoyunlular tarih sahnesine çıkarlar. Hatta onun savaşçılığı ve şanı nedeniyle Bayındırlılara artık Tur Aliler denir.
Yazılı kaynaklarda 1340’ta yapılan Trabzon seferleri ile görünen Akkoyunluların bilinen ilk tarihi şahsiyetleri Tur Ali Bey ve oğlu Kutlu Beğ’dir. Kutluğ Beğ zamanında Akkoyunlular, Erzincan ve Bayburt çevresini yurt tutmuşlardır. 1360’larda Bayburt’u Müslüman bir bey yönetmektedir. Bu da bize Bamsı Beyrek’i hatırlatmaktadır. Tur Ali Bey ve oğulları daha sonraki yıllarda Amid’i merkez olarak alıp, tüm Anadolu’yu, Suriye ve Irak’ı dehşet içerisinde bırakıp, Horasan’a, Umman Denizine kadar ulaşan bir devlet kurmuşlardır.
Sayfa 142 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Neden Urumsaray?
Urumsaray, Akkoyunluların cihat ve yağma alanı olarak seçtikleri Pontus İmparatorluğu merkezi olan Trabzon’a yakındı ve aynı zamanda Kafkasya ve kuzeydoğu anadoluda hüküm süren başka bir Hristiyan topluluk olan Gürcülere de yakındı. Akkoyunluların bu devlete çok sayıda sefer düzenlediği bilinmektedir. Burası kuzeye açılan yolların da kontrol noktasıydı.
Urumsaray, geniş bir tarım arazisine ve meraya sahiptir. Yassı Çemen, Devekorusu gibi yaylalara da yakındır. Bayındırların daha sonra Akkoyunlular olarak adlandırılmasından anlaşılacağı gibi koyunculuk asıl geçim kaynaklarıydı. Geniş otlaklar, su kaynakları; küçükbaş hayvancılığıyla uğraşan Bayındırlılar için cazipti. Aynı zamanda ticaret yolları üzerinde bulunması Urumsaray’ı ayrıca cazip kalmaktadır. Sonradan devletleşme ve cihatçılık gerçekleşmiştir. Pontus egemenliğinde bulunan Trabzon’u Bayındırlar cihat alanı seçtiği için, buraya yakın olan Urumsaray’ı, Bayındırların askeri üssü seçmesine vesile olmuştur.
Sayfa 141 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Hasan Beyden Sonra Akkoyunlular
Akkoyunlulardan arta kalan aşiret bakiyelerinin bir kısmı Safevilerle katılırken, Akkoyunlu beylerinin ve onlara bağlı kalan aşiretlerin büyük kısmı Osmanlı devletine sığındılar. Osmanlı devleti tarafından kendilerine sığınan beylere dirlikler dağıtıldı ve ülkenin çeşitli bölgelerine yerleştirildiler. Osmanlılar’ın doğu ve Güneydoğu Anadolu’da hâkimiyet kurmalarının ardından ise tahrire tabi tutulan aşiretler Erzurum, Muş, Bingöl yaylaları ile Urfa ve Beriyye kışlakları kendilerine yurt tayin edilerek “Bozulus” adı altında belirli bir idari yapıya ve vergi düzenine dahil edildiler. 16. Yüzyılın sonlarında ortaya çıkan büyük mali güçlükler, sınır ötesinden gelen saldırılar, aşırı vergi talepleri ve Celali isyanları tüm Anadolu’da kır hayatından şehirlere doğru çekilmeye yol açtı. Bu süreç içerisinde Bozulus aşiretinin de Orta Anadolu’ya, Ankara, Keskini Karaman ve Aydın’a doğru dağıldığı görülmektedir.
Sayfa 126 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Karaman Sorunu ve Akkoyunlu-Osmanlı İlişkileri Üzerindeki Etkileri
Tokat, Akkoyunlular için özel olarak seçilmiş bir hedefti. Çünkü Osmanlıların buraya kurmuş oldukları ipek gümrüğü, Akkoyunlular için hayati öneme sahip olan ipek ticaretini olumsuz etkiliyor, hatta tehlikeye düşürüyordu. Nitekim şehre saldıran Akkoyunlu Kuvvetleri şehrin tartı merkezlerini ipek depolarını büyük ölçüde tahrip etmişlerdir.
Sayfa 115 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Osmanlılar, Akkoyunlular ve Trabzon Meselesi
Artık Osmanlılarla sınır komşusu olan ve doğuda bulunan tüm düşmanlarını mağlup eden Hasan Bey, bundan sonra güçlü düşmanları Osmanlılarla siyasi mücadeleye başlayacaktır. Bu durumu Osmanlı tarihçisi Hoca Saadettin Efendi, Tacü’t Tevarih’te şöyle anlatmaktadır. “Bayındırlık Beyi Karayülük Osman Bey’in torunu olan Uzun Hasan Bey, İran ve Turan hanlarını, şahlarını yenilgiye uğratmış bir kimse olmakla düşmanlarına aman vermeyen Sultanın gücünü yanlış değerlendirmeye başlamış, ben ve sen demeğe kalkışarak başına buyruk olmak sevdasıyla kanatlarını çırpmaya ve düşmanlık gösterisinde bulunmaya girişmişti.”332
332: Hoca Saadettin Efendi (hazırlayan: İsmet PARMAKSIZOĞLU), Tacü’t Tevarih, Ankara 1992, C.III, s. 46. Hoca Sadettin, bu eserinde Osmanlı askerinden Rum askeri ve övücü olarak bahsederken, Akkoyunlu askerinden Türkmen/Türk olarak ve küçümseyici bahsetmektedir. Fatih’i övüp, Uzun Hasan’ı aşağılamaktadır.
Sayfa 103 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Erzincan Emirliği
Eretnalılar, Uygur Türklerine mensupturlar. 1327-1428 yılları arasında Sivas, Kayseri, Niğde, Aksaray, Develi, Karahisar, Amasya, Darende, Merzifon, Tokat, Samsun, Şebinkarahisar, Erzurum, Erzincan ve çevresinde hüküm sürmüşlerdir. Merkezleri Kayseri ve Sivas’tır. Eretna Devleti, bir İlhanlı beyi olan Alâeddin Eretna tarafından 1327 yılında kurulmuştur.
Sayfa 66 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Tur Ali Bey ve Urumsaray
... 1520’lere tarihlenen eyalet ve sancak taksimatını gösterir bir belgede kendisinden “Kürt” diye bahsedilmektedir. Bunun nedeni ise Osmanlı memurlarının Doğu ve Güneydoğu’da yaşayan başta konar-göçerler olmak üzere hemen hemen herkesi ekrad/kürt diye kaydetmeleridir.
Sayfa 64 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Tur Ali Bey ve Urumsaray
... Akkoyunlular’ın ilk vatanı Erzincan havalisidir. ...
Sayfa 63 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu
Tur Ali Bey ve Urumsaray
Mecidiye köyü, Sipikör Dağı üzerindedir.
Sayfa 63 - Gece Kitaplığı; 1. Basım: Kasım 2019/AnkaraKitabı okudu