Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Pınar Tekin

Pınar Tekin
@zumzuu·Bir kitabı okumayı düşünüyor
Duyum ve Algı
Duyum ve AlgıE. Bruce Goldstein
0/10 · 2 okunma
Reklam
Pınar Tekin
@zumzuu·Bir kitabı okumayı düşünüyor
Yitik Vuslat
Yitik VuslatErsin Akın
8.5/10 · 123 okunma
Hazza alışma, hayattan aldığımız keyfi tüketme gücüne sahiptir. Alıştığımız için zevkini çıkaracak yerde, hayatında elimizdekilerin de değerini bilmez oluruz. Olumsuzu canlandırma, fazla alışmaya karşı etkili bir panzehirdir. Eldekinin kaybını düşündüğümüz zaman o şeyi yeniden takdir edebilir, bu kazanım sayesinde de keyif alma yeteneğimizi diriltebiliriz.

Okur Takip Önerileri

Tümünü Gör
Sahi, zaten elimizde olanı arzu etmeye kendimizin nasıl ikna ederiz?
Demek ki alışma sürecinin önüne alacak bir yol bulmak şöyle dursun, bu süreci tersine çevirmek de gerek. Yani, hâlihazırda sahip olduğumuz şeyleri arzulamamızı sağlayacak bir teknik geliştirmeli. Dünyanın dört bir köşesinde binlerce yıldır insanlar, arzu'nun işleyişi üzerine düşünüp taşınmışlar ve şu sonuca varmışlar: Mutluluğu yakalamanın en kolay yolu, elinizde olanı istemektir.
Reklam
Öyleyse mutluluğun anahtarlarından biri, alışma sürecinin yanında almaktan geçer: Uğruna ter döktüğümüz şeyleri elde eder etmez, onları kanıksamaktan kendimizi alıkoymak için tedbirler uygulamamız gerekir.
İnsanlar olarak doymak nedir bilmediğimizden neredeyse mutsuzuzdur. Arzu ettiğimiz şey uğruna onca ter döküp ona ulaşırız ve ardından, ilgimizi her seferinde kaybederiz. Tatmin olacağımız yerde canımız sıkılır ve bu sıkıntı karşısında daha başka daha büyük şeylere kayar gönlümüz. Shane Frederick ve George Loewenstein adında iki psikolog, bu fenomen üzerine çalışmış ve buna bir ad takmışlardır: Hazza alışma (hedonic adaptation).
"Her güne, kendinize şunu söyleyerek başlayın: Bugün sataşmayla, nankörlükle, küstahlıkla, ihanetle, kötü niyetle ve bencillikle karşılaşacağım ve bunların hepsi de, kabahati işleyenin iyiyle kötüyü birbirinden ayırmaktan aciz olmasından kaynaklanacak."
Romalı stoacıların en önemlileri (ki bana sorsanız, günümüz insanının en çok faydalanacağı stoacılar da onlardır) Seneca, Musonius Rufus, Epiktetos ve Marcus Aurelius' tur.
Peki, nedir insan olmanın gereği? Stoacılara göre cevabı bulmak için insanın kendini incelemesi yeter.
Reklam
Stoacılar nezdinde işinin erdemi, sözgelimi cinsel geçmişiyle ilgili değildir. Daha ziyade kişinin insan sıfatına ne mükemmellikte uyduğuna, yani insan olmanın gereğini ne derece yerine getirdiğine bağlıdır. "Erdemli" (veya mükemmel) çekiç, gereğini yani çivi çakma işini hakkıyla yapan çekiçtir. Aynı şekilde insan olmanın gereğini hakkıyla yapana da erdemli insan denir. O halde erdemli olmak, yaşamamız gerektiği gibi yani (Zenon'un da belirttiği üzere) doğa ile uyum içinde yaşamaktır. Stoacılar şunu da mutlaka ekler: Bunu becerirseniz yaşamınız güzel olur.
Peki, o halde stoacıların güzel yaşam dedikleri şeye sahip olmak için insanın yapması gereken nedir? Erdemli olmak!
En iyi aperitifin açlık olduğuna inanırdı. Acıkmadan ya da susamadan bir şey yiyip içmediği için de "en pahalı yemeklerden duyulan hazzın çok daha fazlasını bir arpa kurabiyesini paylaşmaktan alır, Bir yudum kaynak suyunu Tahasos şarabına kıyasla daha büyük bir zevkle içerdi." ... Felsefenin kendisine ne kazandırdığı sorulduğundaysa "talihin bütün cilvelerine karşı hazır olmayı," öğrendiği yanıtını verir. İleride de göreceğiniz gibi bu cevap, stoacılıktaki önemli bir fikrin habercisidir.
Örneğin Kiren'e okulundan olanlar, hayattaki en büyük amacın hazzı tecrübe etmek olduğunu ve bu yüzden de her fırsatta bunu yapmak gerektiğini savunmaktaydı. Kinikler ise çileci bir yaşam tarzından yanaydılar: Bunlara göre, güzel bir yaşam isteyen kişi, neredeyse hiçbir şey istememeyi öğrenmeliydi. Stoacılarsa, kiniklerle kireneciler arasında bir yerdeydi: İnsanlar, arkadaşlıkla servet de dahil olmak üzere, hayatta karşılarına çıkan güzel şeylerden, onlara bağlanmamak kaydıyla keyif almayı bilmeliydi. Gerçekten de stoacılara göre, hayatın getirdiği şeylerden aldığımız keyfi düzenli ve bilinçli olarak sekteye uğratmamız ve bize zevk veren bu şeylerin yitip gitmesi olasılığı üzerine etraflıca düşünmeye vakit ayırmamız gerekir.
359 öğeden 1 ile 15 arasındakiler gösteriliyor.