Beş duyu ile bilinmeyen şeylere ''gayb'' denir. Allah, melek, ahiret, Cennet ve Cehennem gibi duyular ötesi gerçeklere Kur'an-ı Kerim'de ''gayb'' adı verilmiştir.
Aykırı fikirleri devirecek kudreti kendilerinde göremeyenler; sebil-i hakkı bulabilmek için bir hayli mücâhede geçirmiş olmayanlar mevki-i irşada çıkıp da ibâdullahı idlâle kalkışmamalıdır.
Sözlerini dinletebilip de efkârı arkalarından getiremeyenler, cemaati kâbil-i hitap olmamakla töhmetliyerek işin içinden sıyrılıveriyorlar; asıl kabiliyetsizlik ile, aczin kendilerinde olduğunu hiç hatırlarına getirmiyorlar.
Akif bir taraftan İslâm'a ilgisiz hatta karşı olan aydınları tenkit ederken daha acı tenkitlerini, hicivlerini birçok bakımdan bilgisiz ve geri kalmış müslümanlara yöneltmiştir. O, daha çok kendi döneminin problemleriyle iç içe samimi ve güçlü bir ifade ve üslup kullanmıştır.