Müslümanlık modern medeniyetin etkisiz bırakmak suretiyle yolu üzerinden kaldırdığı ölü dinlerden biri değil. Canlı ama hayatını bugünün şartlarına borçlu olmaksızın canlı, eğer etkisi azalmışsa bu İslâm düşmanlarının başarısı yüzünden değil, Müslümanların kendi yetersizlikleri yüzünden! Netice şu ki, İslâm modern medeniyet karşısında bir tehdit olma özeliğinden bir şey kaybetmiş değil. Lâkin özelliğini kaybedenler modern medeniyetle İslâm arasındaki bağıntıyı anlama gücünü gösterememiş Müslümanlardır.
Bilgiyi dönen çarkın uygun yerine yerleşmek için öğrenen kişi, öğreniminde hangi yüksek seviyeyi tutturmuş olursa olsun, hangi makamı işgal ederse etsin, sıradan avâmi bir kişidir ve diğerleri ile birlikte sürüklenmektedir.