Dünyayı şereflendirmiş büyük insanlardan sadece BİR'İ: Ömer HAYYAM.
Astronom, matematikçi, fizikçi, metafizikçi, geometrici, simya ve kimyacı, şair, bilgin... Elhasıl bilim adamı olan Ömer Hayyam dünyayı 974 yıl önce bugün şereflendirdi. 18 haziran 1048'de Nişabur'da dünyaya gelip 84 yıla yüzyıllar sığdıran büyük insan, büyük bilgin; dünya denen zindana bugün ayak bastı ve kendi deyimiyle dünyada bulunduğu zamanı şöyle eleştirdi:
"Elimde olsa dünyayı küçümserdim
İyisine de kötüsüne de yuh çekerdim
Daha doğrusu bu aşağılık yere
Ne gelirdim ne yaşardım ne ölürdüm" Rubailerinde Aşk, şarap ve dünya eğlencesini düşünsel metaforlar olarak işleyen Hayyam, tarih boyunca tabiri caizse hoppa biri olarak tanındı. Tanrı diye eleştirip sürekli çekiştiği ve başkaldırdığı "hakikat sistemi"nde; her zaman aranan gözde bir insan oldu. Akılla-hayalle, toprakla, aşkla-şarapla konuşan varlık-yokluk, cennet-cehennem, tekke-manastir, dindar-dinsiz, dünya-ahiret zıtlıklarını sorunsal olarak işleyen Hayyam'ı en sevdiğim rubaisiyle yad ediyorum... Ey Hayyam mekanın huri aguşu, şarap havuzu, çalgı-çengi, kitap ve ilim yurdu olan cennet olsun....
"Dedim: artık bilgiden yana eksiğim yok;
Şu dünyanın sırrına ermişim az çok.
Derken aklım geldi başıma, bir de baktım:
Ömrüm gelip geçmiş, hiçbir şey bildiğim yok."
Kroyçer Sonat
Kısaca ana karakter; Pozdnişev evliliğin, cinselliğin, kadın erkek ilişkilerinin her alanı ahlaksız çerçevede sürdüğünü, asıl önemli olanın ahlaklı bir insan olunması için çabalanması ve ilişkilerin ahlak temeli üzerine kurulması gerektiği mesajı verilmeye çalışılıyor. Tolstoy bu kitapta ahlaksızlık diye tanımladığı