Uzak geçmişin sözleri olan kitaplar için, “o dönemin koşullarında değerlendirmek gerekir düsturu” bir motto olagelmiştir hep. Dönemin koşullarının şekillendirdiği fikirlerin ve felsefi yaklaşımların bugün aynı güncelliğini korusa bile, “demode” olduğundan da zaman zaman dem vurulur. “Teolojik ve politik inceleme” kaleme alındığı 1600’lü yılların fikir, inanç ve olaylar atmosferini yansıtan sözlerin bir derlemesi gibi adeta. Yüzyıllar öncesinin düşünce dünyasının dışa vurumları olsa bile, okunduğunda, bugünün dünyasının aktüel gerçeklerinin bir tekerrürü gibi adeta. Spinoza, bu eserini yazıp, yayınlatma da yaşadığı çalkantıların, yüz yüze kaldığı sorunların ve en nihayetinde ismini dahi gizlemek zorunda olduğu gerçeğinin ışığında okunduğunda kuşkusuz, çok daha anlamlı bir okur deneyimi yaşanacaktır düşüncesindeyim. İçerdiği felsefeye katılırsınız ya da katılmazsınız ama eserin satırlarından ne alacağınız daha çokçası ne aradığınız ve ne almak istediğinize bağlı olarak değişecektir.
