Reyhan
@_plumeria
*Bana ne? Sana ne?
Herkesin benliğine tuttuğu bir aynası olmalı, aynası olmayanlar girmesin lütfen, hele ki karakteri olmamışlar kapının paspasına bile basmadan yoluna devam etsin lütfen.
1534 reader point
Joined on April 2020
"Hangisi önce gelir -tavuk mu, yoksa 'tavuk ideası' mı?" Tavuk ve yumurta hakkındaki o eski bulmaca kadar zor bir soru işte. Yumurta olmazsa tavuk olmaz, ama tavuk olmadan da yumurta olmaz. Tavuğun mu, yoksa tavuk ideasının mı önce geldiğini bulmak da aynı derecede zor mu acaba?
Gördüklerinin hiçbiri sonsuza dek var olamayacaktı. Buna rağmen yüz yıl sonra burada yine aynı çiçekler, aynı hayvanlar bulunacaktı. Tek tek her çiçek ve her hayvan ölüp unutulsa bile, bir şey buraların nasıl olduğunu "hatırlayacaktı".
Platon'un ebedi modeller üzerine söylediği her şey doğru mu bilmese de, yaşayan şeylerin idealar dünyasındaki sonsuz biçimin kusurlu birer kopyası olduğu düşüncesi çok güzeldi. Bütün çiçeklerin, ağaçların, insanların ve hayvanların "mükemmel olmadığı" doğruydu ne de olsa.
Reader Follow Recommendations
insanlık tam olarak yanıtlayamadığımız çok önemli sorularla karşı karşıyadır. Bu durumda iki ihtimal var önümüzde. Hem kendimizi hem de bütün dünyayı kandırıp sanki bilinmeye değer ne varsa hepsini biliyormuş gibi yapabiliriz. Ya da bu büyük sorular karşısında gözümüzü yumup cevap aramaktan tümüyle vazgeçeriz. insanlık ikiye ayrılıyor böylece. insanların çoğu ya bildiğinden kesinkes emin ya da hiç aldırış etmiyor.
Bazen bir tek soruda bin cevaptan daha fazla patlayıcı madde bulunur.
"İnsan her şeyin ölçüsüdür." demişti Sofist Protagoras (i.Ö. 487-420). Bununla kastettiği; hak ve haksızlığın, iyi ve kötünün hep insan ihtiyaçlarına göre değerlendirilmesi gerektiğiydi.
Neye izin verilip neye verilmeyeceği toplum tarafından kararlaştırılıyordu.
"En akıllı kişi, neyi bilmediğini
bilendir."
Kimden daha akıllı? Eğer filozofun kastettiği, bu dünyadaki her şeyi bilemeyeceğinin farkında olan bir kişinin, aslında az şey bildiği halde çok bildiğini sanan birinden daha akıllı olduğuysa, bu görüşe katılmak için çok düşünüp taşınmak gerekmezdi. Sofie daha önce düşünmemişti bunu, ama şimdi düşündükçe, insanın neyi bilmediğini bilmesinin de bir tür bilgi olduğu giderek daha açık görünüyordu. Bazılarının hiç bilmedikleri konularda kaskatı görüşlere sahip olmasın dan daha aptalca bir şey yoktu herhalde.
Herakleitos'un işaret ettiği bir başka nokta, dünyanın her zaman karşıtlıklar tarafından belirlendiğiydi. Hiç hasta olmasak, sağlığın ne olduğunu da bilemeyecektik. Hiç açlık çekmesek, tokluğun keyfini çıkaramazdık. Hiç savaş olmasa, barışın değerini bilmezdik ve eğer kış hiç gelmese, baharın da geldiğini fark et mezdik.
Bütünün içinde hem iyinin hem de kötünün zorunlu bir yeri vardı Herakleitos'a göre. Karşıtlar arasındaki bu sürekli oyun olmadan dünya da var olamazdı.
Her şey hareket halindedir ve hiçbir şey sonsuza dek kalmaz. Bu yüzden de "Aynı ırmağa iki kez giremeyiz". Çünkü ikinci kez ırmağa girdiğimda ben de değişmiş bulunuyorum, ırmak da.
-Herakleitos
Yetişkinler için dünya normal bir şeydi. Gündelik yaşamın yüz yıllık uykusuna yatmışlardı çoktan.
Farklı nedenlerle insanlar günlük hayata öylesine bağlanırlar ki, hayata hayret etme duygularını bastırırlar. Çocuklar için dünya ve onun üzerinde olup biten her şey yenidir ve her şey onları şaşırtır. Yetişkinler içinse durum farklıdır. Birçok yetişkin dünyayı olağan bir şey sayar.
Acıklı olan, büyüdükçe alışkanlıklarımızın sadece yerçekimi yasasıyla sınırlı kalmaması. Aynı zamanda dünyanın kendisine de alışırız. Görünen o ki, çocukluğumuz sırasında dünyaya hayret etme yeteneğimizi kaybediyoruz. Ama bu sırada çok önemli bir şeyi de kaybetmiş oluyoruz. Filozofların tekrar hayata kazandırmak istedikleri şey de budur işte. Derinlerimizde bir yerde bir şey bi ze hayatın büyük bir sır olduğu söyler. Bu, düşünmeyi öğrenmeden çok önce yaşadığımız bir duygudur.
Hayatta en önemli şey nedir? Açlık çekilen bir ülkede biri ne bu soruyu sorarsak cevap "yemek" olacak; donmakta olan birine aynı soruyu sorarsak cevap "sıcak" olacaktır. Kendini yalnız ve çaresiz hisseden birine soracak olursak cevap mutlaka "diğer insanlarla beraber olmak" olacaktır.
Ama bütün bu ihtiyaçlar giderildikten sonra, bütün insanların ihtiyacı olan bir şey daha var mıdır hala? Filozoflar buna "evet" diye cevap verirler. Onlara göre insan sadece ekmekle yaşayamaz. Tabii ki bütün insanlar yemek yemelidir. Ayrıca sevilmeye ve ilgi görmeye ihtiyaçları vardır. Ama bütün insanların ihtiyacı olan bir şey daha vardır: Kim olduğumuzu ve neden yaşadığımızı bilmek.
Neden yaşadığımız konusuna ilgi duymak pul biriktirmek gibi rastlantısal bir ilgi değildir. Böyle sorularla ilgilenen insan neredeyse bu gazegende var olduğumuzdan beri insanların üzerinde konuştukları bir şeyle ilgilenmiş oluyor. Uzayın, yerkürenin
ve burada oluşan hayatın ne olduğu sorusu, son olimpiyat oyunlarında en fazla altın madalyayı kim aldı sorusundan çok daha büyük ve önemli bir sorudur.
Birçok insanın çeşitli hobileri vardır. Kimileri eski para veya pul biriktirir, kimisi el işlerinden zevk alır, kimisi de bütün zamanını bir spor dalına ayırır.
Okumaktan hoşlananlar da çoktur. Ancak okuduğumuz şeyler de birbirinden çok farklıdır. Birileri sadece gazeteleri ve çizgi romanları okur, başka birisi roman okumaktan, diğer birileri ise astronomi, hayvanlar alemi veya teknik buluşlar gibi değişik konuları içeren kitaplardan hoşlanır.
Eğer ben atlarla veya değerli taşlarla ilgileniyorsam diğer. bütün insanlardan bu ilgimi paylaşmasını bekleyemem. Televizyondaki bütün spor karşılaşmalarını nefes almadan seyrediyorsam, başka birinin sporu can sıkıcı bulabileceğini de kabul etmem gerekir.