Ahmet Çavdar
Ahmet Çavdar
@ahmetcavdarr
Avukat
Ankara Hukuk
11 August
166 reader point
Joined on May 2020
Şu anda okuduğu kitaplar
Okuma Hedefleri
Bilim Kurgun dehası Asimov’un Vakıf serisine başlamadan evvel, yazarın dilini anlamak için bu kitabı okunmasını tavsiye ederim. Kimilerine göre yazarın baş yapıtı olan bu kitap vakıf serisinin de üzerindedir.
İlk 20-30 sayfada bilim kurgu dili ve kitaptaki kavramlar sebebiyle anlaşılması güç bir dil olsa da bu sizi korkutmasın, okudukça sonsuzluğun dünyasına giriyorsunuz ve anlayışınız gelişiyor. Kitabın temelinde çok sağlam bir kurgu var, ilerleyen sayfalarda sonsuzluk, gerçeklik, zaman arasında adeta seyahate çıkıyorsunuz. Gerçeklik değiştirmeleriyle zamancıların hayatlarına yön verilişini okurken, bir yandan da insanın esenliği için yapıldığı söylenen bu değiştirmelerini bireyin özgürlüğü ve toplum boyutunda sorguluyorsunuz. Kitapta yüzbinli yıllardan bahsedilirken idrakin sınırlarını zorluyorsunuz.
Şaşırtıcı gitgeller yaşatan kitapta edebi yön de oldukça kuvvetli. Kitabın dili de bilimsel kavramları yalın bir dille aktarmış. Finalde yine şaşırtıcı ve bir o kadar da sorgulatıcı (özellikle gerçeklik değiştirmelerini) bir anlatımla karşılaşıyoruz. Bilim kurgu severlerin mutlaka okumasını, bu alana mesafeli olanların da bir göz atması gerektiğini düşünüyorum.
Kitap uzun bir önsözle başlıyor, uzun diye okumamazlık yapmayın zira bence kitabın teması önsözde aktarılmış. Dönemin -ki günümüzden yaklaşık 200 yıl öncesi- siyasi durumunu ve adaletini aktarmış. Yazar bu kısımda idam fikrine şiddetle karşı çıkıyor ve suç ne kadar büyük olursa olsun insanın can alma hakkının olmadığını, yaşama hakkının kutsallığını, idamın idam edilenden ziyade geride kalanlar için problem yarattığı fikrini savunuyor. Düşünülenin aksine yazar suçun az veya basit olduğunu düşünmüyor; sadece yaşam hakkını her şartta kutsal görüyor. Yazara göre idam topluma hiçbir fayda sağlamamaktadır bunun yerine ıslah edici yöntemler uygulanmalıdır.
Devamında birinci tekil şahsın ağzından (bu şeklin ilk örneği olduğu belirtilmiş) idama mahkum edilen suçlunun duygu durumunu, idam gününü beklerken aslında her gün defalarca öldüğünü, insanların merak, heyecan ve hatta sevinçle idamları izlediğini aktarmış. Hassasiyetle okunduğunda daha iyi anlaşılacaktır. Kitabın içindeki kısa piyeste Hugo’nun romantizme selam çakışları da gülümsetti.
Günümüzde de yer yer tartışmaya açıldığı üzere idam belli suçlar için (çocuğun cinsel istismarı, sebepsiz yere kasten adam öldürme vb) olmalı mıdır? Yoksa işlenen suç ne denli büyük olursa olsun yaşam hakkı korunmalı mıdır? Şüphesiz bu soruların cevabı salt vicdani kanaate bağlı olmayıp sağlam bir adalet sistemi, kaliteli hakim-savcı-avukatlar ve belirli bir gelişmişlik düzeyi gerektirdiği kanaatindeyim. O zaman bu konuda sağlıklı bir tartışma yapılabilir.
Zor bir kitabın incelemesi
Yazarın okulla ilgili makalelerinden oluşan bu kitap, okulun statükonun korunmasına hizmet ettiğini, okulda öğrencinin sadece öğretmene bağlı kaldığını, okulda geçirilen vaktin, okula yatırılan paranın kayıp olduğunu ileri sürüyor ve okul dışı öğrenmenin daha başarılı olacağını ispatlamaya çalışıyor. Bunun yanında müfredata ve okullaşmanın meydana getirdiğine inandığı gereksiz kurumsallaşmaya eleştirilerini sıralıyor. Hatta daha da ileri giderek okula bölücü, insanları kutuplaştırıcı bi nitelik yüklüyor.
Eğitimin okul dışına çekilmesi için dört şeyin yapılması gerektiğini söylüyor yazar:
1- Eğitim amaçları için kaynak hizmeti, bir şeyi öğrenmek isteyen kişi direkt onunla alakalı kuruma örneğin bir laboratuvara, müzeye, çiftliğe vs başvurmalı ve bunun için bu kurumlara kaynak ayrılmalı.
2- Yetenek Değişimleri, Kişiler yeteneğindeki olduklarını düşündükleri alanların listesini yapmalı ve model olarak hizmet ederek öğrenmek isteyenlere öğretmelidirler.
3- Akran Eşlenimi, (benim mantıklı bulduğum, uygulanabilir yöntemlerden) öğrenmek istediği konuyla ilgili nedenini, niçinini sorabilecekleri aynı konuyu öğrenmek isteyen kişilere erişim sağlama imkanı tanınmalıdır.
4- Serbest Eğiticilere Kaynak Hizmeti.
Son olarak şunu belirtmekte fayda var, yazarın okula yaptığı eleştiriler kısmen yerinde olsa da okulda verilen eğitimin ikamesine yönelik tavsiyelerini pek uygulanabilir bulmadım. Kitabın dili de oldukça ağır, pek çok bölümü iki kere okuyunca anlayabildim. Ancak bunun temel sebebinin çeviri olduğunu düşünüyorum.
Farklı bir bakış açısı kazanmak isteyenler okuyabilir.
Reader Follow Recommendations
Sultanmurat incelemesi
Bir çırpıda biten, öyküyle roman arasında kalmış bir Cengiz Aytmatov eseri. Aytmatov kısa koşa cümlelerle öyle güzel betimlemeler yapıyor ve öyle noktalara temas ediyor ki etkilenmemek mümkün değil, kitap ilk sayfalardan itibaren içine çekiyor sizi.
Devamında spoiler olabilir.
İlk 100 sayfalık kısımda Sultanmurat’ın kısa okul geçmişi, Mirzagül’e
