15. göbek deden, senin gibi salak bir torunu olacağını bilse ebeni …ker miydi acaba?
Alp Arslan bile Anadolu’ya girmekten vazgeçerdi, şu aptal nesli görseydi..
Bu mülahazalarla Alp Arslan, karşımıza iyi bir asker, mükemmel bir hatip, fakat zaferlerinin neticesinden iyi istifade edemeyen bir siyaset adamı hüviyetiyle çıkmaktadır.
Sayfa 285Kitabı okudu
Uzun tarihi boyunca ilk defa bir Bizans imparatoru Müslüman bir hükümdarın eline esir düşüyordu. Esir alma şerefi de Selçuklu Türklerine ve onun kahraman hükümdarı Alp Arslan'a nasip olmuştu.
Sayfa 281Kitabı okudu
Alp Arslan, sözleriyle ordusunda yarattığı heyecanı, hareket ve jestleriyle daha da arttırmıştır:
Cuma günü öğle üzeri son harp meclisini toplayarak tatbik edilecek harp tabiyesini kumandanlarıyla bir kere daha müzakere eden Alp Arslan, ordusuyla beraber namaz kıldı. Sonra ayağa kalktı, yay ve oklarını firlatıp attı; Türk âdeti gereğince atının kuyruğunu kendi eliyle bağladı; eline kılıç ve gürzünü aldı. Ordusu mensupları aynı hareketleri taklit ettiler (yay ve okları bırakma hareketini pek şümullü telakki etmemek icap ettiğini, Selçuklu ordusunun savaşa ok atmakla başlamasından anlaşılıyor). Selçuklu hükümdarı beyaz bir elbise giyinmişti. "Oldürülürsem kefenim budur" dedi ve ileri atıldı, ordusu da peşinden hücuma geçti.
Sayfa 278Kitabı okudu
Birçok bakımlardan dikkate şayan olan bu nutku ayrıca uzun uzun tahlile tabi tutmaya lüzum görmüyoruz, fakat büyük Türk hükümdarının, düşman ordusunun sayıca kat kat üstün olması maddi unsuruna karşı, o anda camilerde dualar eden Islamların teşkil ettiği manevi desteği ortaya koymasını belirtmeden geçemeyeceğiz. Arkalarında bütün İslam dünyasının bulunduğunu bilen Türk ordusunun nasıl bir ruh haliyle mücadeleye atılacağını kestirmek kolaydır. Diğer taraftan, aynı Türk hükümdarı ordusuna şu iki şıktan birini tavsiye etmektedir: Ya toptan şehit olarak cennete girmek, manevi mükafata nail olmak yahut zaferi kazanarak maddi servete kavuşmak. O, üçüncü bir şıkkı, mağlup olma veya ricat şıkkını kabul etmemektedir.
Savaşın mahiyetini belirttikten sonra Alp Arslan'ın ordusu mensuplarını savaşa katılıp katılmamakta serbest bırakmasının onların şevkini daha da arttıracağı meydandadır. Hele bütün sıfat ve salahiyetlerini terk edip, kendisini de onlardan biri olarak ilan eylemesinin yaratacağı psikolojik havayı kestirmek güç olmasa gerektir. Zira Alp Arslan'ın ordusuna onlardan biri olduğunu söylemesi demek, aynı zamanda ordusunu teşkil eden her askere kendisi kadar kıymet verdiğini, diğer tabirle onların her birini kendisi seviyesinde telakki ettiğini göstermesi demektir.
Sayfa 278Kitabı okudu
Tarihte hemen hemen bir kaidedir: Büyük kitleleri sevk ve idare etmesini bilen büyük adamlar kati neticeyi almak istedikleri anda emrindekilerin psikolojilerine uygun nutuklar irad ederler, onları coştururlar. Tarihin yetiştirdiği en büyük adamlardan biri olan Alp Arslan da aynı şeyi yapmıştır.
Sayfa 277Kitabı okudu
Sultan Alp Arslan'ın II Nutku:
Selçuklu hükümdarı savaş meydanında Cuma namazı sırasında, yaptırdığı bir resmî geçitten sonra, bütün ordusuna ezcümle şöyle hitap etmiştir:
"Biz ne kadar az olursak olalım, onlar (Bizanslılar) ne kadar çok olurlarsa olsunlar, bütün Müslümanların minberlerde bizler için dua ettikleri şu saatte kendimi onlar (düşman) üzerine atmak istiyorum. Ya muzaffer oluruz, ya şehit olarak cennete gideriz. Ayrılmak isteyen ayrılsın. Bugün burada sultan yoktur, ben de ancak sizlerden biriyim. Müslümanlara (içinde) zenginlikten başka bir şey olmayan kapı açtım."
Sayfa 277Kitabı okudu
Alp Arslan'ın oğlu ve halefi Sultan Melikşah (1072-1092) babasının ölümünde ancak 17 yaşında idi. İlk seferini Doğu Horasan'ı istila ve Belh'i işgal etmek için saltanat değişikliğinden istifade etmiş olan Maveraünnehir Karahanlılarından Şemsülmülk'e karşı yaptı. Melikşah, Semerkant'a yaklaşınca Karahanı hükümdarı aman diledi ve vasal olmayı kabul etti. Melikşah, Oğuz adetine uyarak Belh'i, kendi kardeşi Tekeş (Takach)'e vermek hatasında bulundu. Tekeş isyan etmekte kusur etmedi. Sultan ona karşı iki sefer yapmaya mecbur oldu ve nihayet gözlerini oydurdu (1084). Melikşah'ın amcası Kavurt da aynı suretle Kirman'da isyan etti. Kendisiyle harp yapmak icap etti. Kavurt yakalanarak boğduruldu (1078).
Bu gibi hadiseler göstermektedir ki vezir Nizamülmülk'in akilâne idaresine rağmen Melikşah harp başbuğu olduğu Oğuz göçebelerini sultan bulunduğu Arap-Fars devleti kadrolarına ancak güçlükle sokabiliyordu.
Sayfa 168Kitabı okuyor
Tuğrul Bey'in yeğeni ve haleli Çağrı Bey'in oğlu Alp Arslan (1063-1072), cülusundan itibaren, muntazam bir devlet halinde istikrar kazanmaya aşikâr surette mugayir bulunan ailesinin anarşik ädetlerine nihayet vermek mecburiyetinde kaldı. Böylece amca oğlu Kutulmuş'u ve Kirman'da isyan etmek isteyen amcası Kavurt'u itaat altına almaya mecbur oldu. Kutulmuş öldürüldü (1063-1064). Kavurt affedildi (1064). Bau cihetinde Halep Mirdasoğulları hanedanını kendi tabii haline getirdi (1070). Kendisinin İslâm tarihindeki büyük şerefi, mevkii, 19 Ağustos 1071' de, Doğu Anadolu'da Malazgirt Muharebesinde Bizans Imparatoru Romen Diojen(Romain Diogène)'i mağlup ve esir etmesinden doğmaktadır. Bu tarihi hadise Anadolu'nun Türkler tarafından ebediyen fethini temin etmiştir. Mamafih o an için Malazgirt harbi Selçuklular tarafından yalnız Ermenistan'ın fethini temin etti. Alp Arslan, esir Basileus'a karşı asilâne muamelede bulundu ve az sonra kendisini serbest bıraku. Evvelce görmüştük ki Alp Arslan, 1072' de Maveraünnehir'deki Karahanlılar Devleti'ni itaat altına almaya giderken öldürülmüştü. "Talihsiz ve ihtimal okuma yazma da bilmeyen" bu Oğuz reisi dâhilde idareyi büyük İranı vezir Nizamülmülk'e bırakmak dirayetini gösterdi.
Sayfa 167Kitabı okuyor
Nizamü'l Mülk
NİZAMÜ'L MÜLK
Büyük Selçuklu Devletinin mahir idarecisi
Nizamü'l Mülk, Büyük Selçuklu devletinin, idâri, malî ve askeri teşkilatını kuran ve kurduğu bu teşkilat bütün müslüman devletlerce örnek alınan, mahir bir devlet adamıdır.
Alp Arslan ve Melikşah devirlerinde (1064'ten vefat ettiği 1092'ye kadar) 29 yıl fasılasız devam
Sultan Alparslan
SULTAN ALPARSLAN
Anadolunun kapısını müslümanlara açan büyük İslâm kahramanı
Üzerinde yaşadığımız bu cennet vatanı bizlere armağan eden büyüklerimizden birisi de Sultan Alparslan'dır. İslâmın bu bahadır evlâdı Malazgirt'te kalabalık Bizans ordusunu perişan ederek Anadolu'nun kapısını Müslümanlara açmıştır. Fetih ordusu da açılan
"Çünkü Alp Arslan,Rum ülkesini fethetmek yahut Rum imparatorluğunu kendi bağımlıları arasına katmak amacının peşinde değildi anımsanmalı ki o. Malazgirt'te, Selçuklu devletinin İran'daki başkentine kadar girip devleti yıkmak isteyen
Diogenès'e karşı bir savunma savaşı vermişti.."
Bizans imparatorluğunun 4/1'i kadar orduya sahip olan Büyük Salçuklu devleti kaçmayarak Turan taktiğiyle düşmanı çevreleyip Bizans İmparatoru Diyojeni esir ele geçirdi. Kazanan Büyük Selçuklu Hükümdarı Sultan Alparslan, İmparator Romen Diyojen'i huzuruna çağırdı ve aralarında şu diyalog geçti:
Alp Arslan: "Eğer ben senin önüne esir olarak getirilseydim ne yapardın?"
Romen Diyojen: "Ya öldürürdüm, ya da zincire vurup Konstantinopolis sokaklarında gezdirtirdim."
Alp Arslan: "Seni affediyorum, ve serbest bırakıyorum." Alp Arslan diyerek ona makul bir naziklikle muamele etti.
Yüzyıllar sonra Büyük taarruz savaşı sonucu Uşakta esir düşen Yunan generali Tirikopis Mustafa Kemal Atatürk'e "Bana ne yapacaksın?" diye sordu. Mustafa Kemal ise Sultan Alparslan-Diyojen diyaloğunu aktararak "O gün atam ne yaptıysa, ben de bugün sana onu yapacağım." Dedi
