Türklerin İslâmiyet'le asıl karşılaşmaları Emevî ordularının Mâveraünnehir'e girmesinden sonradır. Türkler sınır boylarında Íslâm Dini’ni tanıma fırsatı buldukça onu benimsiyorlardı. Fakat ilk Müslüman olan Türk Devleti bu bölgede değil, Itil boyunda yaşayan Türklerin kurmuş oldukları Bulgar Devleti oldu. İtil Bulgarlarının hükümdarı Almış, Bağdad Abbâsî Halifesi’nden din adamı ve askerlik teknolojisi bilen insanlar (kale yapımı için) istemişti. Onuncu asrın başlarında onlara bir Müslüman heyeti geldi. O sırada Hazar Hanları Museviliği, Uygurlar Mani Dini'ni, Doğu Avrupa'ya giden diğer Türkler ise Hıristiyanlığı kabul etmiş bulunuyorlardı. İtil (Volga) Bulgar Devleti ilk Müslüman Türk devleti oldu. Cuma hutbelerinde “Allahım, Bulgar İlteberini (hükümdar) doğru yola götür" deniyordu. Hükümdar, babası Müslüman olmadığı için onun adını anmak istemedi, onun yerine “Abdullah" adını kullandılar. Bulgar Türkleri o sırada eski örf ve âdetlerini, bazıları İslâm'a uymasa da devam ettiriyorlardı, ama İslâmiyet konusunda fevkalade samimi idiler; geceler çok kısa olduğu için, sabah namazını kaçırma korkusuyla çok defa hiç uyumuyorlardı. Bunlar ayni zamanda Müslüman olmayan komşu Türk ülkelerine karşı gaza yapıyorlardı. Nitekim Başkurt Türkleri o sırada Hıristiyan olacakken, Bulgarlar bunu engellemişti.
| Erol Güngör, Tarihte Türkler, Yer-Su Yayıncılık, Aralık 2019, 1.Baskı, syf: 47
Sayfa 47 - Yer-Su Yayıncılık, 1. Baskı: Aralık 2019Kitabı okudu
Bize gelenlerin kim olduklarını, çaldıkları tokmağın çıkardığı seslerden duyar ve anlarız. Kimi sert, kimi munis, kimi ümitli, kimi meyus çalar... Herkes, çıkardığı seste; biz dinlersek, kendi sesini duyurur; biz duyarsak, kendini söyler.
Hazarlar elbette Türk idi ama ahali arasında Slav unsurlar da vardı. Yönetici kadrolar Museviliği benimsemişlerdi. Türk olmayan unsurlar arasında Hristiyanlık yayılmıştı. Türklerin ise neredeyse tamamı eski inançlarını devam ettiriyordu.
Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk topluluğu Hazarlardır...
Lagari Hasan Çelebi ( XVII. Yüzyıl)
Roketle dikey uçuşu başarıyla gerçekleştirmiş ilk insan olduğu kabul edilen bilgin. Füzeciliğin atası olan ünlü Türk bilim adamı.
Sayfa 276 - Panama YayınlarıKitabı okudu
Tarih boyunca varolmuş Türk toplulukları arasında İslamiyet haricinde Budizm, Maniheizm, Musevilik ve Hıristiyanlık gibi farklı inançları benimseyenler olmuştur. Genel olarak, bütün Türk topluluklarında dini hoşgörü vazgeçilmez bir politika olarak korunmuşken bu hoşgörü ortamında Hıristiyan, Müslüman, Yahudi, Budist veya Gök Tengri inancına
