GRİ ceketli ŞEYTAN
Peter Schlemihl ortak tanıdığı aracılığıyla yardım istemek için zengin bir adamın yanına gider. Adamın misafirleri arasında ortamda her istenileni cebinden çıkarıp ortaya koyan gri ceketli adamı dehşet içinde izler Schlemihl. Çünkü gri ceketli adam cebinden dürbün, Türk halısı ve üç tane de binek atı çıkarmıştır. Onu şaşırtan diğer bir nokta ise bu duruma kimsenin şaşırmıyor oluşudur. Ortamdan uzaklaşırken arkasından gelen gri ceketli adam ona gölgesi karşılığında sonsuz altınlı kese teklif eder. Schlemihl bunu kabul eder. Tabi bundan sonra o da diğerleri gibi şaşırmıyordur gri ceketli adamın hünerlerine.
Buradan sonra anlar Schlemihl gölgesinin önemini. Gölgesiz olduğunu görenler ondan uzaklaşır onu dışlar aşağılarlar, sonsuz parasına rağmen. Gri ceketli adam tekrar gelir gölgesine karşılık ruhunu ister Schlemihl'den. Bu sefer gri ceketli adamla anlaşmaz Schlemihl sevdiğini kaybetme ve toplumdan soyutlanma pahasına. Tanımıştır geçte olsa gri ceketli şeytanı artık.
Gölge de öyküde ki birçoğu gibi metafordur, herkesin kendine göre farklı anlamlar yüklediği. Sonuçta toplumda itibarı sonsuz paradan daha yüksekti.
Şeytanın siyah değilde gri ceketli tasviri de manidardır.
Her okuduğum kitaptan sonra bu platformda ki incelemelerle çok daha anlamlı hale geliyor okuduklarım. Gerçekten çok değerli bir platform. Yaptıkları incelemelerle okuduğumuz kitaplara daha da anlam katan, farklı bakış açıları sağlayan herkese çok teşekkürler.
Sabahattin Ali çevirisi olunca düşünmeden kitabı alanlardanım, aldananlardan yani. Bazı dergiler vardır hani ilk öykü efsanedir gerisi sanki sayfa dolsun diye yazılmış gibidir. Kitapta biraz öyle geldi bana. Açıkçası sıkılarak ve yazar hatalarını görmezde gelerek okudum. Sürekli aynı cümleyi sayfa başı kullanmak eğer bir duyguyu yedirmeye çalışmıyorsan -ki öyle bir cümle değildi- sıkar. Duygudan ziyade eylem ağırlıklı olay örgüsü vardı, karakterler bir duygu yaşıyor ama sürekli eylemlerini gördük, duygularını bir kaç baştan savma düşünce ile hissedemedim. Ben kimim de bunları yazıyorum o ayrı bir konu ama yayınevinin aldatmacasına geldiğimden bir kızgınlığım var. Ki çok sevdiğim bir yayınevi. Neyse konumuz bu değil.
Kitabımızın konusu, ruhunu şeytana satma hikayesi.. Peter Schlemih, mektup getirdiği bir evde herkesin imkansız isteklerini yerine getiren esrarengiz bir adamla karşılaşır.. Gri ceketli bu adamdan huzursuz olan Peter, oradan uzaklaşmak ister ama gri ceketli adam da peşine düşer.. Gri ceketli adamın Peter'a bir teklifi vardır.. Gölgesi karşılığında ona sonsuz altın veren bir kese sunacaktır.. Peter için bu teklif çok cazip gelir, sonuçta işe yaramayan bir gölgedense her kapıyı açacak sonsuz zenginliği tercih eder.. Gri ceketli adam gölgeyi alır, keseyi verir ve ortadan kaybolur.. Peter, keseye her elini attığında keseden altın çıkar, artık çok zengindir ve sonunda insanlardan itibar ve saygı görecektir.. Ama işler onun beklediği gibi gitmez, gölgesi olmadığını fark eden insanlar ondan uzak durmaya ve onu dışlamaya başlarlar..Bundan sonra bir yandan gölgesiz olduğunu insanlardan saklamaya bir yandan da sadık uşağı ile birlikte gri ceketli adamı bulmaya çalışır.. Peki onu bulabilecek mi, bulursa gölgesini geri alabilecek mi, şeytanla anlaşmak kolay mı? sorularının cevabı ve fazlası kitapta..
Hayatımızda önemsiz gördüğümüz şeylerin nasıl önemli hale gelebileceğini ve aslında paranın bile her kapıyı açmaya muktedir olmadığını görüyoruz.. Bir solukta okuduğum keyifli bir kitaptı.. üstelik çevirisi de Sabahattin Ali'ye ait.. Tavsiyemdir okuyunuz.. Herkese keyifli günler bol okumalar diliyorum..
Fakat buna rağmen, belki kendisi de farkına varmadan ve istemeden, etrafının ona karşı vatansızlığından dolayı aldığı tavırdan duyduğu teessürü, burada şairane bir şekilde dile getirmiş oldu. İnsanların boş bir şeye, bir gölgeye ne kadar ehemmiyet verdiklerini, bu yüzden insanı nasıl bedbaht et tiklerini gösterdi. Kitap derhal meşhur oldu, bütün Avrupa dillerine, daha sonra Çinceye bile tercüme edildi.
Peter Schlemihl İncelemesi ve Chamısso'nun Aydınlanma ve Dönem Eleştirisi
Adelbert von Chamisso çağında ortaya çıkan AYDINLANMA'nın sorunlarını eleştirmiş, dünyada etkisini göstermeye başlayan monotonlaşmanın ayak seslerini görmüş bir botanikçi, coğrafyacıdır. Chasmisso, ikinci dalga Alman romantiklerindendir, kendisi Fransız Devrimi sonrası Avrupa'yı karıştıran Napolyon savaşlarını görmüş bir (Frankofon bir
Schlemihl, içindeki altının asla eksilmediği bi kese karşılığında gölgesini gri ceketli adama verir ama bundan kısa sürede pişman olur, gölgesiz birinin toplumdan nasıl dışlandığını çeşitli şekillerde deneyimler.
İnce ve keyifli bi kitaptı Bendel karakterini masumluğu ile sadakati ile çok sevdim, kitaptaki favori karakterim oldu.