Melamilik
Dervişin Allah'a dostluk yolunun üç aşamasıanlatılur: Tevhid-i ef'ål, tevhid-i sıfât, tevhid-i zât...
Tevhid-i ef'ål, bütün işlerin ve hayat denen olaylar zincirinin aslında Allah'ın eseri olduğunu unutmamaktır. Yağmurun yağı- şından ölüme kadar her şey böyledir. Derviş her işi Hak'tan bil- meyi öğrenince işleri birlemiş olur.
Tevhid-i sıfât, bütün sıfatların aslının Allah olduğunu gör- mektir. Yağmurda, karda, yazda, kışta, içte, dışta, kendinde, öte- kinde, kuvvette ve zaafta Allah'ı görmek esastır.
Derviş bu birleme yolunda aslında kendini de birler.
Şeffaf bir varlık olur. Nefsinin artığından arınır.
Benlik perdesi aralanır, ruhunu göstermeye başlar. Benlik aradan çıkar.
Nefsi ile ruhu birleştiği gibi, insan da Mevlâ ile birleşir.
Böylece yaradılış gayesine erişir.
Bu yolda çoğu insanın söz olarak tekrarladığını o yaşamaya başlar: "Lâ mevcûde illâ Hû." Yani, Allah'tan başka hiçbir varlık yoktur. Bu şekilde tevhid-i Zåt mertebesi gerçekleşir.
Melâmî dervişi her olanı Allah'tan bildiği için hoşgörü sa- hibidir. Fakat bu hak ile bâtılı, doğru ile yanlışı birbirine karış- tırdığı anlamına gelmez. Çünkü hayır Allah'tan, şer ise insanın nefsinden gelir.
Sayfa 167
227. Hikmet HEVES
Eğer uzaklaştırılmanın ansını tatmamak istersen, senin için dâim olmayan bir makama hevesli olma! Zira başlangıçlar seni teşvik ederse; nihayetler el çektirir. Zâlıir seni ona çağırırsa; bâtın ondan sakındım.
188. Hikmet
SÖZDEN NASİBİN, AKLETTİĞİN MÂNÂDIR
Söz ve ibareler dinleyenler ailesi için azık ve gıdadır. Senin nasibin de ancak ondan aldığın ve sindirdiğin mânâdır.
Firavun denilince, Musa (aleyhiselam) karşısına çıkan zalim ve kafir Firavunu düşünmeyin. unutmayın ki herkesin nefsinde Allah'a isyan ettirecek bir Firavun tabiatlı nefis vardır.
Mevlana~ mesnevi
Üç şey vardır ki kulu yorgunluktan kurtarıp rahata erdirir; kalbi butün varlıkların sahibi yüce Mevlâ ile sükûna erdirir, kuldan işleri tedbir ve tercihin sıkıntısını giderir, kalbi karıştıran şeylerin ve Allah dışındaki varlıkların zulmetini yok eder.
Birincisi, her şeyin Cenâb-ı Hak tarafından ezelde takdir edilip hükme bağlandığını yakinen
Sayfa 735Kitabı okudu
