Aşk gerekli değildi. Hatta yokluğu daha iyiydi. Aşk sadece ıstırap getirirdi. Sevgi yeterliydi.
"Sevgiye yürü, tâ ki hakikate eresin."
Her kim bir şey veya kimseyi severse ona inanmış olur, boyun eğmiş, kulluk etmiş olur. Kulluk, sevginin yedi derecesinden biridir ki ilk adımda dostluk başlatır. Bu dereceler ezeli "ilgi"den doğar, ilgiyi "sevgi" takip eder. Sonra "tutku", "aşk", "şevk" ve "kulluk" diye devam edip ebedi "dostluk"ta nihâyet bulur. İyi veya kötü, yararlı veya zararlı her tür sevginin bir etkisi, sonucu, meyvesi ve hükmü vardır. Coşku, zevk, özlem, yakınlaşma, ayrılma, uzaklaşma, terk etme, sevinme, üzülme, ağlama, gülme...
Hepsi sevginin etkileri ve hâlleridir.
Kişi sevgi basamaklarında sürekli bir kazanç ve güç kazanarak ilerlemelidir. Belli bir yol aldıktan sonra sevgi yüzünden ağlasa da, gülse de; sevinse de, üzülse de; hatta sıkılsa yahut coşsa da bundan yarar görür.
Nitekim sevgiden uzaklaştığı zaman bunun tersi olacak, her hâlden üzülecektir. Akıllı insan kendisine zarar verecek sevgiyi istemez.
Hakîkati sevmek, sevgilerin en güzelidir.
“Bir elmanın bir meyve olduğu, bir babanın baba, bir savaşın savaş olduğu, bir gerçeğin gerçek olduğu, bir yalanın yalan olduğu, bir aşkın aşk olduğu, bir bıkmanın bıkma olduğu, bir başkaldırmanın başkaldırma olduğu, bir sessizliğin bir sessizlik olduğu, bir haksızlığın bir haksızlık olduğu, bir düzenin bir düzen ve bir evliliğin bir evlilik olduğu, olacağı günler gelecekti, inanıyordu Tante Rosa.”
Sayfa 47Kitabı okudu
Şarabı ve birayı, istiridyeyi ve kaz ciğerini severim; ülkemi, felsefeyi, adaleti, özgürlüğü severim; kendimi sevebilirim... Kaç farklı nesne için kaç farklı sevgi!
Kuruntusuz, hatasız, bunaltısız, acısız, duygu karmaşası olmayan bir sevgi var mıdır? Bu sevgi tanrı olurdu ve hiçbir tanrı annenin yerini tutamaz.
...ne zaman derinliğinde bir boşluk, bir ilgi, şefkat ihtiyacı hissetsen âşık olmak istersin, karşındaki insanın, içindeki bütün bu boşluğu doldurmasını, seni yürekten sevmesini dilersin. Ve tüm bu duygular içindeyken âşık olduğunu sanırsın, ancak bu büyük bir yanılgıdır. İnsanlar bunun adına aşk diyorlar, insanlar bağımlılığı sevgi sanıyor. Hayır! Bu düpedüz ihtiyacının giderilmesidir, bu ihtiyacın giderilmesine aşk ya da sevgi demek ise insanlığın en büyük yanılgısı, kök sorunudur!
Sayfa 17
