Aklın tutkuların kölesi olduğunu söyleyen Hume'un konumundan yanayım kesinlikle. Ahlaki hisler ve içgüdülerle çıktık yola, diğer primatlarla sürekliliğimizi de burada bulmak mümkün. Ahlakı akılcı düşüncelerle sıfırdan inşa etmekten ziyade, sosyal hayvan geçmişimizden büyük bir destek aldık. Yine de şempanzeye "ahlaki bir varlık" demek istemem. Çünkü hisler yeterli değildir. Mantıken tutarlı bir sistem peşinde koşarız ve hayatın kutsallığı argümanlarına idam cezası konusunun nasıl oturduğunu tartışırız ya da seçilmemiş bir cinsel yönelimin ahlaken yanlış olup olamayacağını. Bu tartışmalar sadece insana hastır. Diğer hayvanların doğrudan kendilerini ilgilendirmeyen olayların doğruluğunu yargıladığına dair elimizde pek kanıt yok. Ahlak araştırmalarının büyük öncüsü, Fin antropolog Edward Westermarck, ahlaki hislerin kişinin içinde bulunduğu dolaysız durumla bağlantılı olmadığını söylemiştir. Daha soyut, çıkarsız bir seviyede ele alırlar iyiyi ve kötüyü. İnsan ahlakını diğerlerinden ayıran budur: karmaşık bir gerekçelendirme, gözetim ve ceza sistemiyle birlikte evrensel standartlara doğru bir yönelim.
Sayfa 25 - Metis YayınlarıKitabı okudu
Maymunlarla akrabalığımızın gittikçe daha fazla kabul gördüğü bir devirde yaşıyoruz. Doğrudur, insanlık kendini daha farklı bir konuma oturtan iddialardan yana hiç sıkıntı çekmiyor ama on seneden fazla dayanan bir eşsizlik iddiası çıkmadı henüz. Son birkaç bin yıldaki teknik ilerlemelerin gözümüzü kör etmesine izin vermeden türümüze bakarsak etten kemikten bir mahluk görüyoruz ve beyni bir şempanzeninkinden üç kat daha büyük olsa da yeni bir bölüm içermiyor. Hatta pek övülen alın korteksimiz bile diğer primatlarla kıyaslandığında normal bir büyüklükte. Kimse zekâmızın üstünlüğünden şüphe etmiyor ama yakın akrabalarımızda da mevcut olmayan hiçbir temel isteğimiz ya da ihtiyacımız yok. Tıpkı bizim gibi maymunlar ve şebekler de iktidar peşinde koşar, cinsellikten zevk alır, emniyet ve şefkat ister, toprak için öldürür, güven ve işbirliğine değer verir. Evet, bizim bilgisayarlarımız ve uçaklarımız var ama psikolojik yapımız sosyal primatlarınkiyle aynı.
Sayfa 23 - Metis YayınlarıKitabı okudu
Empati için başkalarının farkında olmak, onların ihtiyaçlarına duyarlı olmak gerekir. Muhtemelen memelilerde, annelerin yavrulara bakmasıyla başlamıştır ama kuşlarda olduğuna dair kanıtlar da vardır. Bir keresinde Avusturya'nın Grünau şehrindeki Konrad Lorenz Araştırma İstasyonu'nu ziyaret etmiştim. Burada büyük kafesler içinde kuzgunlar vardı. Gerçekten çok etkileyici kuşlar, özellikle de güçlü, kara gagaları suratınızın dibinde, omzunuza tünedikleri zaman! Bana öğrenciyken baktığım evcil cücekargaları hatırlattı. Grünau'da bilim insanları, kuzgunlar arasında aniden patlak veren kavgaları izlemişler ve kenardan seyredenlerin gerginliğe nasıl tepki verdiklerini görmüşlerdi. Kaybedenlerin arkadaşları ya onlara sokuluyor ya da gagalarıyla gagalarına dokunarak teselli ediyordu. Aynı istasyonda, Lorenz'in kaz sürüsünün torunlarına, kalp atışlarını ölçen aletler takılmıştı. Her yetişkin kazın bir eşi olduğundan, bu ölçümler empati konusunda bir fikir veriyor. Kuşlardan biri başka bir kuşla kavgaya tutuştuğunda eşinin kalp atışları hızlanıyordu. Hatta eşi kavgaya karışmasa bile kalp atışları kavgadan endişe duyduğunu gösteriyordu. Kuşlar da birbirlerinin acılarını hissediyorlar.
Sayfa 14 - Metis YayınlarıKitabı okudu
Menfur bir davranışta bulunmasını engelleyen tek şey inanç sistemi olan insandan korkarım.
Sayfa 10 - Metis YayınlarıKitabı okudu
Dostoyevski'nin Ivan Karamazov'unun "Tanrı yoksa komşuma tecavüz etmekte özgürüm!" haykırışını tekrarlayan çok insanlar gördüm.
Sayfa 10 - Metis YayınlarıKitabı okudu
Ahlakın doğrudan yaratıcı Tanrı'dan geldiğine inanan birisi için evrimi kabul etmek manevi bir uçurum demektir.
Sayfa 10 - Metis YayınlarıKitabı okudu