Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, Avrupa'da feodalizmden kapitalizme geçişi kerte kerte anlatan muazzam bir kitap. Murat Belge'nin kitabın çevirmeni olması büyük bir avantaj. Kitap kolay okunuyor, karmaşık ve kavramsal paragraflar yok. Huberman kitabı gayet anlaşılır bir dille yazmış.
Kitabı okuyalı epey zaman geçti ama benim aklımda kalan en dikkatimi çeken şey takas ve trampa pazarlarının çevresinde şimdiki modern şehirlerin oluşumuydu. Üreticilerin mallarını satmak için belirli noktalarda belirli zamanlarda buluşmaları ve buluşmaların zamanla modern pazarlara dönüşmesi ve en nihayetinde o pazarların çevresinde şehirleşmenin gerçekleşmesiydi.
Aklımda kalan başka bir önemli nokta ise ticarete, pazarlara, üretim ve tüketime dair şimdi isimleri bilinmese bile zamanında birçok kitabın yazılmış olmasıydı. Huberman bu kitapları konusuna göre zamanı geldikçe zikrediyor. Üretimin, teknolojinin ve iktisadi anlayışın gelişmesi demek ki pratikte olduğu gibi yazılan kitaplar aracılığıyla da oluyor ve birikim sonraki nesillere aktarılıyor demek ki.
Kitaptan şu neticeyi çıkarmak da mümkün. Avrupa tarihi muazzam birikimle ilerleyen kesintisiz bir süreç. Bu birikim ve zihniyet süreçleri ki şimdiki Avrupa'yı Avrupa yapan temel itkidir.
