EDEBİYAT - "Hayret Ey Büt!"
Fuzuli'nin fikrince dünya neyse odur. Onu güzel yahut çirkin görmek bize, bizim yaklaşımımıza bağlıdır. Burada Fuzuli insanı yine dünyanın merkezine koyuyor. Harici alemi ona, onun yaklaşımına bağlı görüyor:
Servi-i âzâd kadin ile mene yeksân görünür
Neye sergeşte olan bahsa hırâmân görünür.
[Hür servi bana boyun bosunla aynı uzunlukta görünür / Aşktan başı dönen insan hangi nesneye baksa servi gibi salınıp yürüyormuş gibi görünür].
Alemi Yahşi ve güzel görmek isteyenin evvela kendisi yahşı ve güzel olmalıdır. Şairin kalbi güzel olduğundan, dünyaya da güzellik ve iyilikle bakmış ve her şeyi güzel görebilmiştir. Aynı gazelin ikinci beytine dikkat edelim:
Cân görünmez deseler tende inanman, nişe kim
Lûtfdan her nice bahsam tenine can görünür.
(Yani tende, bedende can görünmez diyorlar. Fakat ben buna inanmıyorum. Zira iyi niyetle idrak etmek için nasıl bakaırsam bakayım, senin bedenindeki canı görebilirim).
Demek güzellik nesnede değil, öznededir. Bakılanda değil bakandadır.
Böylece Fuzuli güzelliği mutlak olarak ele almıyor. Onun fikrince bütün dünya ve insan güzeldir ve bu güzelliği görebilmek için kalbimiz güzel olmalıdır. Dünyaya iyi niyetli bir bakışta, iyilikle bakmayı becermek lazımdır.
Sayfa 247 - Ötüken Yayıncılık
