Destanın bundan sonraki ksmında İslami şekil, asıl şekle daha çok yaklaşır. Mesela: Oğuz Han etrafındaki illeri, hanları kendi hükmü altına almak için cenklere başlar. Kanklı, Karluk, Kıpçak, Kalaç isimlerinin meydana gelişi burada da aynı şekilde izah olunur. Yalnız, vakaların cereyanın tarzında fark vardır. İslamı şekilde, Oğuz'u evvelce mağlübederek on yedi yıl sonra tekrar onun darbesini yiyen bir Itbarak Han vardır ki, eski şekilde buna rastlanmaz. İslâmi şekilde destanın sonu, yani çocuklardan bir kısmının yay, bir kısmının ok bularak Boz-ok, Uç-ok adını alışları daha mufassal şekilde anlatılır. Uygurca menkabedeki Uluğ Türk adlı bakıcı, Islami şekilde Uygurlarda Aksakal'ın oğlu Irkılata'dır ki, Oğuz Hanın ve sonra oğlu Gün Hanın veziridir. Gün Han, onun reyine uyarak memleketi yirmi dört oğluna taksim eder. Işte, Oğuz ilinin -Anadolu Selçukluları zamanında bile teşrifat merasiminde ehemmiyetle devam eden- meşhur yirmi dört boy taksimatı bundan ileri gelmiştir. İslamı şekilde bu vesile ile Gün Hanın vermiş olduğu şölenin tafsilatı, eski şekildeki Oğuz'un şölenine benzer. İslâmi şeklin coğrafya tafsilatı daha fazla olduğu halde, eski şekil daha menkabevidir. Mesela, boz yeleli kurt, Oğuz'un canavarı öldürmesi, gökten düşen altın ışıktaki kızla evlenmesi, sonra ordunun bozkurdu takibi, onun durduğu yerde cenk olması nev'inden tafsilat eski şeklin İslâm tesirlerinden tamamen arî ve tabii daha eski olduğunu gösterir. . Bibliyografya: Uygur harfleriyle orijinal metni Paris Milll Kütüphanesinde. İslâmiyetten sonraki şekli: Reşidüddin Fazlullah; Camiyüttevarih, Ebülgazi Bahadır Han: Secerei Terakime.

Sayfa 11 - 1. CiltKitabı okuyor

Mufassal Osmanlı Tarihi (I - VI. Cilt Takım)Midhat Sertoğlu