1800'li yıllarda Fransızların işlettiği Reji* Tütün Fabrikası, yaşadığım kentin hafızasında önemli bir imge. Son okuduğum elimdeki bu roman ise kurgusu ve tarihsel arka planıyla kentin dünüyle bugününü belleğimde mukayeseli canlandırması ve yaşanmışlıkları çerçeveleyen mekânların hikâyesine odaklaması ile beni -artık AVM olarak kullanılan- bu yere sürükleyiverdi. :) Reji binası ya da AVM bende bu romandan mütevellit bir anlamlandırma yarattı. Halbuki yıllarca çok geçtim önünden, içinden ama şimdi bu kurgusal anlatısı ile değer kazandı. Romanın ve artık mekânın mesajı devletin ekonomik gücünün bağımsızlığa etkisi ile politik çıkarların dini, aslı ne olursa olsun çoklu yapıda tebaanın toplumsal kardeşliğini bozması üzerine. Restore edilen bir mekân veya sergilenen bir nesne tek başına değil bir şekilde aktarım ile geleceğe mesajını taşıyor. Kentlerin gerek tarihselliğini ön plana çıkarmak gerek coğrafi işaretli ürünlerini, yemeklerini tanıtmak için olsun merkezî bir yere öyle kocaman heykelini kondurmakla olmuyor, hikâyesini ön plana çıkarmak gerek. Edebî metinlerin etkileyici bir işlevi de bu işte. Bu eser sayesinde de olduğu gibi edebî eserler nesnenin, mekânın etrafındaki o anlatıyı tutuşturuyor ve o kente ısınmanızı, onunla bağ kurmanızı sağlıyor. *Reji: Fransızca tekel demek.