"Mısırın trajik tarihini cesaretle ve hayal gücüyle keşfe çıkıp bizi Büyük İskenderin imparatorluk düşlerine götürüyor. Tahirin sesi hüzünlü, bilgece ve lirik."
Times Literary Supplement
Doğan KitapKitabı okudu
Doktor raporunu cebine koyan Mustafa Kemal, Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin Selanik Şubesi için üye toplamaya başladı. Afet’e göre ilk üyeler eski okul arkadaşları ve öğretmenleriydi: ateşli hatip Ömer Naci ve arkadaşı topçu subayı Hüsrev Sami (Kızıldoğan), Askeri Rüştiye öğretmeni Hakkı Baha (Pars), aynı okulun müdürü Bursalı Tahir ve Askeri Öğretmen Okulu’nun müdürü Mahir Hoca. Selanik Şubesi resmî olarak Hakkı Baha’nın evinde kuruldu. Afet’in anlattığına göre kısa bir süre önce evlenmiş olan Hakkı Baha, üyeleri karşılarken üzerinde Japon pijaması vardı ama yine de toplantının ciddiyetini bozmamıştı. Üyeler Hüsrev Sami’nin tabancasına ellerini dayayıp devrim andı içtiler. Hüsrev Sami’nin anlattığına göre Mustafa Kemal, tek amaçlarının “bedbaht memleketi” kurtarmak olduğunu söylemiş ve “Bugün Makedonya’yı ve tekmil Rumeli Kıtasını vatan camiasından ayırmak istiyorlar. Memlekete ecnebi nüfuz ve hâkimiyeti kısmen ve fiilen girmiştir. Padişah zevk ve saltanatına düşkün her zilleti irtikâp edecek menfur (her aşağılığı yapacak, nefret edilesi) bir şahsiyettir. Millet zulüm ve istibdat altında mahvoluyor. Hürriyet olmayan bir memlekette ölüm ve izmihlâl (çöküş) vardır,” diye devam etmişti.
Sayfa 86Kitabı okudu
İşte bu arada Selânik'te, Yüzbaşı Hakkı Baha Bey'in Çınar Mahallesi'ndeki evinde bir gece birkaç arkadaş toplanarak orada, bir masa başında, bir tabancayı öpüp ve mukaddes kitap üzerine yemin ederek. «Vatan ve Hürriyet Cemiyeti»nin Makedonya'da bir nüvesini kurdular. Bu toplantıda Mustafa Kemal'den başka, Manastır idadîsinde kendisine ilk vatan ve hürriyet aşkını veren Ömer Naci (Hatip, Birinci Dünya Harbi'nde İran-Irak cephesinde hastalıktan ölmüştür.), topçu zabitlerinden Hüsrev Kızıldoğan (Cumhuriyet devrinde Eskişehir mebusu), sınıf arkadaşı, evin sahibi ve o tarihte Selânik'teki askerî rüştiyede edebiyat hocası Hakkı Baha (Daha sonraları hoca ve yazar), Selânik Muallim Mektebi Müdürü Hoca İsmail Mahir (Cumhuriyet devrinde Kastamonu mebusu), Selânik Askerî Rüştiyesi Müdürü Bursalı Tahir Bey'ler (Cumhuriyet devrinde vefat etmiştir.) vardı.
Sayfa 102Kitabı okudu
Jön Türk hareketi, Osmanlı sınırları dışında Paris, Cenevre, Kahire üçgeninde gelişimini bu minval üzerine gerçekleştirirken İstanbul’da 1897’den itibaren girdiği durgunluk sürecini atlatamamıştı. 1906 yılına gelindiğinde hareket, Selanik’te kurulan bir başka gizli cemiyetle farklı bir boyuta ulaşmıştı. Örgütün adı Osmanlı Hürriyet Cemiyeti idi. Eylül 1906’da Mithat Şükrü (Bleda) Bey’in evinde yapılan toplantıda bir araya gelen ve çoğunluğu 3. Ordu mensubu subaylar olan on arkadaş tarafından kurulan bu örgüt Paris’te bulunan cemiyetlerden tamamen bağımsız bir örgüttür.Kurucuları Bursalı Tahir, Naki (Yücekök), Edip Servet (Tör), Kazım Nami (Duru), Mithat Şükrü (Bleda), Ömer Naci (Yüzbaşı), İsmail Canbolat (Mülazım), Hakkı Baha, Talat Bey ve Rahmi Bey’dir.
