Bana ve

İşte bu andan itibaren bende, hayatımın istikametine hâkim olan değişme başladı. Lüzumsuzluğuma, faydasızlığıma bu andan itibaren inandım. Ara sıra hayata tekrar döner gibi olduğum, yaşadığımı zannettiğim oldu. Hatta bunları düşündükten birkaç gün sonra, yepyeni bir vaziyet, beni bir müddet için tesiri altına aldı ve oyaladı. Fakat ruhumun en derin bir köşesinde bu kanaat yeryüzünün bana ihtiyacı olmadığı kanaati, her zaman için yerleşip kaldı. Hiçbir hareketim onun tesirinden kurtulamadı; ve bugün de, aradan bu kadar uzun seneler geçtiği halde her şeyi, bilhassa cesaretimi büsbütün kırarak beni etrafımdan tamamen uzaklaştıran o ânın bütün teferruatını, hatırlıyorum; o zaman kendi hakkımda verdiğim hükümlerde hata etmiş olmadığımı görüyorum...

Başkalarına, bu geçmiş debdebelerinin yıkıntıları, otlarla sarılmış küçücük duvarlar haline gelmiş zevk ve gurur başkentlerinin kalıntıları belki hayret verir. Bana değil! Tahrip ve küçültme zevkim bu harabeler arasında sonsuz bir şekilde tatmin ediliyor. Bazen mağrur bir sevinç duyuyorum, bu çözülme içinde bir ben yaşıyorum; bazen de alçalmanın şehvetini tadıyorum; bizim şehirlerimizde bunlara benzeyecek, gururumuz aynı neticeye varacak

Birden buz gibi oldum. Bu katı, bu esnaf, bu tüccar hesapçılığındaki netlik beni serseme çevirmişti. O ana kadar dudaklarını hiç rica için açmamıştı – ama her şeyi çoktan hesaplamıştı, önce bana pusu kurmuş ve sonra izimi sürmüştü. İradesindeki şeytaniliğin içime nasıl sızdığını hissediyordum, ama bütün öfkemle kendimi savundum. Bir kez daha kendimi nesnel – hatta neredeyse alaycı olmaya zorladım.