Tutsaklıkta zafer susarak kazanılırdı.
“Hakikat bize eşyanın doğasında olan şeyi yapmamızı buyurur. Çünkü her varlığın doğası ondaki suretinden başka bir şey değildir. Ama bu insanda irade yoktur anlamına gelmez. İnsanda irade vardır. Yalnız istediğimi yaparım, istediğimi yapmam demeyi irade sanırsan aldanırsın. Cahiller ve yarım akıllılar bunu böyle sanır. İrade demek eşyanın gerçek doğasını anlamak demektir. Ve irade demek, olabileceği olmayacak olandan ayırabilmek, buna göre davranmak demektir.”
daha az
En zorlu hapishane, insanın kendi kafasının içinde kendisinin kurduğu hapishanedir.
Dünyaya yön veren şey duygular değil, çıkarlardı. Atın bile evine dönerken hızlanması, yemliğindeki yulafın kokusunu almasındandı.
Hak aramak için yürek ateşli, ama kafa sakin olmalı insanda.
Hekimlikle uğraşmıyordu artık, çünkü bu alanda geçen uzun yılların deneyim kendisine göstermişti ki, bedenin tutulduğu hastalıkların nedeni, son çözümlemede, ruhsal bilgisizlikti; daha doğrusu, insanların sürdürdükleri yaşam biçimiyle, onların gerçek hevesleri, niyetleri, amaçları arasındaki çelişkiydi.
Insanda irade vardır. Yalnız, istediğimi yaparım, istediğimi yapmam demeyi irade sanırsan, aldanırsın. Cahiller ve yarım akıllılar bunun böyle sanır. İrade demek, eşyanın gerçek doğasını anlamak demektir. Ve irade demek, olabileceği olmayacak olandan ayırabilmek, buna göre davranmak demektir.
“İnsanda zeka sınırlıdır, aptallığınsa sınırı yoktur."
Üç kez geçmişti bu yoldan. Her seferinde de değişmiş görünmüştü yol gözüne. Ama kim bilir, değişen yol değil, belki de kendisiydi.
Başka halklar üzerinde baskı uygulamak, özünde, kendi halkı üzerindeki baskıyı gizlemeye, unutturmaya yönelikti.
Çoğu insan bir seçim yapmaktan kaçınarak - gerçekten de kolay iş değildir seçim yapmak - var gücüyle işi saflığa vurur, gözleriyle gördüklerine bile inanmaz; açığa çıkmış bir yalanı, sözde genel kuralı doğrulayan istisnai bir durum olarak kabul eder, asla bağdaşmayacak şeyleri bağdaştırmaya çalışır. Sözün özü çoğu insan iç huzurunu bozulmaması için, içinde bulunduğu yanılsamayı ne pahasına olursa olsun sürdürmek, gerçeklere gözlerini kapamak eğilimindedir.
"Bilmenin sonu ikiyüzlülüktür."
Birbirine hem çok benzeyen, hem de hiç benzemeyen gergin, düşünen insan yüzleriydi bunlar.
Duygularını paylaşan kimse bulunmadığında, insanın kendi haklılığına inanması da zor oluyor.
Bir buyruğun altındaki mühür kime ait olursa olsun, sen o buyruğun gereğini yerine getirmeden önce vicdanına danışacaksın.