özgür irade
Yaptığımız şeyleri ister zorunluluktan isterse özgürce yapıyor olalım her halükarda umudun veya korkunun güdümündeyizdir.
Sayfa 49 - Benedict Spinoza, Mektuplar, Çeviren: Emine Ayhan, Dost Kitapevi Yayınları, 2014, s.238
Ötekiler, duygu, sevgi, nefret
Sevgi ne kadar yetkinlik barındırıyorsa, Nefret ve Tiksinti de o kadar yetkinsizlik barındırır. Çünkü sevgi daima gelişme, güçlenme ve artışa yol açar.
Sayfa 65
Hakikat Kendisinin Ölçüsüdür
Biz şeyleri doğrudan doğruya bilebilme yetisine sahibiz. Bir şeyi anladığımızda, eş zamanlı olarak onu anladığımızı biliriz.
Sayfa 75
“İnsan davranışlarına gülmemeye, ağlamamaya ya da onlardan nefret etmemeye, sadece anlamaya çalıştım.”
Benedictus de Spinoza
Özgür olduğumuz sürece ölümden daha az düşündüğümüz hiç bir şey yoktur ve bilgeliğimiz ölüm üzerine değil, yaşam üzerine derin bir düşünüştür. Üstelik, her ne olursa olsun yaşamımızı sürdürmek zorunda olduğumuz için, iyi bir yaşamın ne olduğu konusunda da belirli kurallar oluşturmamız gerekir. Spinoza bu kuralları şöyle sıralar :
1. Çokluğun kavrayışına hitap etmek ve amacımıza ulaşmamıza mani olmayacak her ne varsa onu yapmak.
2. Sağlığı korumaya elverdiği kadarıyla hazların tadına varmak.
3. Hayatı ve sağlığı sürdürmeye elverecek ölçüde para ve mülk edinmeye çalışmak.
Böylesine bir felsefe ve bu felsefeye adanmış bir yaşam karşısında hayranlık duymamak, Spinozist ifadeyle tüm bunlar karşısında zihnimizin sallantıda kalmaması yani şaşkınlık duymaması mümkün mü?