Yaşadıklarımdan öğrendim ki, günlük yaşantımızda biteviye olan olaylar aslında boş ve anlamsız şeyler. Anladım ki zihnimi ele geçirmelerine izin vermediğim sürece, korkularıma neden olan durumların hiçbiri kendi başına ne iyi ne de kötü. Bu yüzden ben de en sonunda kararımı verdim ve... salt zihne hitap edebilecek nitelikte bir şey varsa, yani, keşfettiğimde ve kendisine vakıf olduğumda gerçekten de bana sürekli, üstün ve sonsuz mutluluğu yaşatabilecek nitelikte hakiki iyi diyebileceğim bir şey varsa, işte bu şeyi araştırmaya koyuldum.
... Oysa gönüller silahla değil, sevgi ve yüce gönüllülükle fethedilir.
Sayfa 408Kitabı okudu
Bir insan sevdiği bir şeyden sevgisi tamamen yok olacak şekilde nefret etmeye başlamışsa, duyguların nedeni aynı olduğundan, o şeye karşı o şeyi hiç sevmemiş olduğu zamankinden daha fazla nefret duyacaktır ve bu nefret, önceki sevgisi ne kadar büyükse o kadar büyük olacaktır.
Sayfa 249Kitabı okudu
Tanrı’nın “Ol!” demesi tanrı’ya tanrısallık değil, insanilik katar
Tanrı yaratmış olsaydı, onun yaratmak istediği için yaratmış olacağını varsaymamız gerekir; zaten Tanrı’nın istemediği bir şey yapacak olması kulağa saçma gelecektir. Fakat burada, daha bu aşamada bile sorunsal olan, Tanrı’nın herhangi bir şeyi istiyor olmasıdır. Tanrı’nın bir şeyi istemesi demek, istediği her ne ise ona sahip olmaması, istediği şey bakımından eksik olması demektir. O halde Tanrı’nın bir şeyi istemesi, alışık olduğumuz ifade biçimi ile Tanrı’nın “Ol!” demesi ve bir şeyin oluvermesi, Tanrı’ya tanrısallık değil, ilk bakışta kavraması zor da olsa, ona insanilik yükleyen bir tasarı; Tanrı’nın insanbiçimci, diğer bir deyişle antropomorfik bir tasarısıdır.
Oldu mu şimdi Spinoza sjsjs
Her zaman kibar, ölçülü, soğukkanlı, sevecen, arkadaş canlısı olan Spinoza’nın en şaşırtıcı özelliği, birbirleri ile dövüştürmek üzere örümcek toplaması ve onlar kavga ederlerken kahkahalar atarak eğlenmesi olsa gerek.
Bir şeye acıyorsak, ona karşı içimizde bir nefret uyanmaz, çünkü onun zavallılığı bizi kederlendirmiştir.
Sayfa 236Kitabı okudu
Spinozist etik, neyin yapılması ve neyin yapılmaması ile ilgili değil, neye muktedir olduğumuz ve neye muktedir olmadığımıza ilişkindir. Gücümüzün neye yettiğine, bu gücü nasıl kullanabileceğimize, gücümüzün yettiği her şeyi nasıl gerçekleştirebileceğimize dair bir soruşturmadır ve yaşam da, etik de, hatta toplumsal varoluşumuz da, bu soruşturmanın sürekliliği ve nihai olarak da pratiğe dökülebilmesinden ibarettir.
Ötekiler, duygu, sevgi, nefret
Sevgi ne kadar yetkinlik barındırıyorsa, Nefret ve Tiksinti de o kadar yetkinsizlik barındırır. Çünkü sevgi daima gelişme, güçlenme ve artışa yol açar.
Sayfa 65Kitabı okudu
varoluş
Yalnızca kendi rızasıyla, tümüyle aklının rehberliği doğrultusunda yaşayan kişi özgürdür.
Sayfa 16Kitabı okudu
özgür irade
Yaptığımız şeyleri ister zorunluluktan isterse özgürce yapıyor olalım her halükarda umudun veya korkunun güdümündeyizdir.
Sayfa 49 - Benedict Spinoza, Mektuplar, Çeviren: Emine Ayhan, Dost Kitapevi Yayınları, 2014, s.238Kitabı okudu
Tanrı'ya bana verdiği ışıklarla hizmet ettim; başka ışıklar verseydi başka türlü hizmet ederdim.
Kendi hesabıma, gücüm dahilinde olmayan bütün şeyler arasında en değer verdiğim şey, hakikati içtenlikle seven kişiler arasında kurulan dostluk bağıdır. Zira inancım odur ki şu koca dünyada kurulacak hiçbir bağ insana böyle bir sevgi bağı kadar huzur veremez.
Kimilerince “yoldan çıkmış bir tanrıtanımaz”, kimilerine göre ise “Tanrı’sı ile kendinden geçmiş bir adam” olan Spinoza’nın, hayatı boyunca kendisini hem dindarlara hem de dinsizlere karşı savunmak zorunda kalması; farklı kişiler tarafından hem teist hem de ateist olmakla itham edilebilmesi –ya da övülebilmesi– çok ilginçtir