Himmler Lejyonlara karşı
Himmler'in SS birliklerinde görevli bazı Alman subaylannın korniteye ve Türkistan lejyonlanna yönelik olumsuz tavırlan onlan rahatsız ediyordu. Bu konu üzerinde durdular.
Doğu Cephesi'nden gelen haberler iyi değildi. Savaşı Almaniann kaybetmesi halinde lejyonda görevli askerlerin durumu, kendi durumlan ne olacaktı? Yemeğin sonuna doğru Ergeş Şermet, "Sizi tanıyan üç-beş dost yann öğle yemeğinde sizi ağırlayıp sohbet etmek istiyor" dedi. Ergeş, ertesi gün öğleye doğru, Ruzi'yi kaldığı yerden alıp Berlin'in güzel lokanta ve kahvelerinin bulunduğu meşhur Kuıfürstendamm yakınındaki bir binaya götürdü. Ruzi orada eski Orta Asya Devlet Bankası yönetim kurulu üyesi, başkan yardımcısı ve murahhas aza Kasım İnayeti; Semerkand Devlet Üniversitesi profesörlerinden Kadir Osman; yine Semerkand Devlet Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde görevli kalp hastalıklan uzmanı Doktor Yaşar'la karşılaştı.
Gulam Alim Himmlere yem olmamak istiyor
MTBK ile SS arasındaki anlaşmazlıklann had safhaya ulaştığı bir dönemde komite, meselenin iyice dallanıp budaklanarak Himmler'in lejyonlara karşı daha sert bir tutum takınmasını önlemek için taviz vermek zorunda olduğunu gördü. Bu yüzden de, Gulam Alim komutasındaki Türkistan Alayı'nın SS bünyesine katılmasını kabul etti. Oysa Gulam Alim bu karara karşıydı. Gulam Alim, MTBK adına kendisini ziyaret eden Baymirza Hayit'e, Vlasov'un emrine girmesinin mümkün olmadığını açıkça ifade etti.2 6 I Hayit de, Berlin'de Alman makamlarıyla görüşüp kararı geri aldırınaya çalışacağını söyledi. 2 62 Hayit, gerçekten Berlin'de SS Generali Berger'le görüştü; ancak 16 Eylül 1944 tarihinde tarihinde Vlasov'la aniaşan Himmler, kararından dönmedi.
Gulam Alim Ruzi'nin Gulam Alim'i karargahında ziyareti tam da bu günlere denk geldi. Fergana Vadisi'nin en güzel şehirlerinden Andican'da
doğan Gulam Alim, Margilanlı Ruzi'yle hemşeri sayılırdı.
Geygendorrff itirafı
Korgeneral von Heygendorff, Türkistan lejyon askerleri tarafından çok sevilen bir komutandı. Lejyonların Vlasov emrine verilmesine şiddetle karşıydı. Mükemmel Rusya uzmanıydı. Sovyet-Alman savaşı başlamadan önce 20 Ekim 1939-22 Mayıs 194 1
tarihleri arasında Moskova' d a Alman askeri ataşe birinci yardımcısı olarak görev yapmıştı. Rusya'yı, Rusya
Azerbaycanlı lejyoner Fethalibeyli
O günlerden birinde Ruzi, Como Gölü yakınlarında, Azerbaycan Milli Komitesi Başkam Abdurrahman Fethalibeyli Dudenginski'yle karşılaştı. Ruzi, Fethalibeyli'yi Berlin'den tanıyordu.
Vatanlanndan binlerce kilometre uzakta, ltalya'mn Como Gölü
kıyısında karşılaşan iki eski dost, hasretle kucaklaştı. 1908 yılında Nahçıvan'ın Duden kasabasında doğan Fethalibeyli, Ruzi'den dokuz yaş büyüktü. Aralarında, sevgi ve saygıya dayalı, bir ağabey-kardeş ilişkisi vardı.
Fethalibeyli, Ruzi'ye oralarda ne aradığım sordu. O da çalışmalarından söz etti. Fethalibeyli de Ruzi gibi Vlasov karşıtıydı. Sohbet sırasında "Stalin'den kurtulmaya çalışırken şimdi bir de Vlasov belasına çattık" dedi. Savaşın Almanlar tarafından kazanılmasının artık hayal olduğunu, bundan böyle kendileri için asıl sorunun lejyon askerlerinin hayattarım kurtarmak olduğunu söyledi. Ruzi, Fethalibeyli'nin, Azerbaycanlı lejyon askerlerinin Sovyetler'in eline geçmemesi konusunda yardımını sağlamak üzere, Kudüs Müftüsü Emin El-Hüseyni'yle görüşmeye Roma'ya gittiğini öğrendi.
Fethalibeyli Almanyada katledilene kadar Ruzi ile dost kaldı
Ruzi, Azerbaycan Milli Komitesi'nde Fethalibeyli'yle birlikte çalışan yakın dostu Fuat Emircan'ı merak ediyordu. Ona Emircan'ın kaldığı yeri ve ne yaptığını sordu. Emircan, 1918'de kurulan Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Maliye Bakanı Mehmet Ali Emircan'ın oğluydu. İstanbul'da Galatasaray Lisesi'ni bitirmiş, daha sonra üniversite öğrenimi için Fransa'ya gitmişti. Savaş başlayınca Berlin' e gelmiş, Azerbaycanlı savaş esirlerinin kurtanlması ve Azerbaycan
lejyonlannın kurulması için çalışırken Fethalibeyli ile esir kampında tanışmış ve dost olmuşlardı. Fethalibeyli, Fuat'ın Nazilerin
tutumundan rahatsız olduğunu ve bu yüzden Parise döndüğünü söyledi.
Neden ben benim de, sen değilim? Neden buradayım da orada değilim? Zaman ne zaman başladı? Ve mekan nerede bitiyor? Güneşin altındaki yaşam sadece bir rüya mı?
Der Himmel über Berlin (1987), Wim Wenders