Geçmişteki bilim insanlarının bulunan eserlerine göre, "mizaç, iki şeyi birbirleriyle harmanlamak demektir". Aslında mizaç, zıt unsurların (ateş, hava, su ve toprak) bileşenlerinin, karşılıklılarının tepkimelerinden kaynaklanan bir oluşum ve durumdur. Bu karşılıklı etkileşim, bir veya daha fazla unsurun büyük bir kısmının, karşıt unsurların büyük bir kısmı ile harmanlanıp birbirlerini etkilemesidir. Bu birleşimden oluşan kalite, mizaç olarak adlandırılmıştır. Daha basit terimlerle "mizaç, birbirini etkileyen dört elementin niteliklerinin (sıcaklık, soğukluk, kuruluk ve nem) sonucunda oluşan kalitedir."
Bilim Çin'de bile olsa isteyiniz.
Prof. Dr. Özer Ozankaya 7.BasımKitabı okuyor
İslam hukukunun temelde laik kaynaklardan doğduğu, sonradan şer'ileştirildiği bilinmektedir. İslam peygamberinin islam kültürünün gelişim döneminde çok etkili olduğu anlaşılan «akla değer verici birçok uyarıları vardır: «Bilim Çin'de bile olsa isteyiniz»; «Bilim iki türlüdür: bedenlerin bilimi ve ondan sonra dinlerin bilimi» (Özellikle burada maddenin bilimini öne alması, din konusunda da tek bir dinin bilimini değil, çoğul olarak «dinlerin bilimini anmış bulunması dikkate değer bir olgudur): «Müftüler fetva verirler ve fetvalarında diretirlerse, sen yine yüreğine ve vicdanına danış». Halife Ömer'in de sınava giren kadı adaylarından «İçtihad ederim!>> diyeni kazandırıp kadı atamış olması aynı doğrultudadır.
Prof. Dr. Özer Ozankaya 7.Basım 38 J. Schacht, Esquisse d'une histoire du droit musulman, Paris, 1925, S. 19Kitabı okuyor
Batı tıbbından etkilenmeye başlayan doğu kültürü, kademeli olarak mizaç biliminden uzaklaştırılmıştır. Mizaç bilimi de hayatımızdan ayrıştırılmış, yaşam alanlarımızdan kaldırılmıştır. Bu durum, çelişkili düşüncelerle ve karışıklıklarla, biyolojik sistemin tasarımında ciddi bozuklukların oluşmasına sebep olmuştur. Sonuç olarak; mizaç biliminden uzaklaşan, kendi yapısı içinde sürekli değişen ve birbiri ile çelişen bir bilim yapısı oluşmuştur.
Mizaç bilimi açısından varoluşun doğası, sıcaklık ve soğukluk temelinde kurulmuştur. İnsanoğlu dâhil tüm varlıkların doğası veya mizaçları ya sıcak, ya da soğuk olduğu anlamına geliyor. Bu bilim dalı, insanlık tarihi kadar eski ve popüler bir bilimdir. Aslında Âdemden beri tüm insanlık, eğitim ve sosyal hayatlarına bakmaksızın mizaç biliminin kavramlarından haberdarlardı.
Şu anda, sanayi toplumunda akıl ile duygu arasında trajik bir oransızlık vardır; öte yanda insan tarihinin, giderek artan farkındalı-ğın tarihi olduğu olgusu yadsınamaz. Bu farkındalık, insanın kendi öz doğasıyla olduğu gibi, kendisinin dışındaki doğanın olgularıyla da ilgili bir farkındalıktır. Gerçi, insanoğlu hâlâ at gözlükleri takmaktadır
