Herkesin düşünmeden tekrarladığının aksine Osmanlı, rasyonel düşünceyi, bilim ve teknolojiyi geç fark ettiği için değil zihniyet değişimi sebebiyle kendi insan tipini yani "ideallerini fetihle gerçekleştiren arif tipini" kaybettiği için gerileme ve çöküş yaşamıştır.