Fidan... Hem darağacında asıldıktan sonra cansız bedenlerin duruşu hem de üç gencin ölümünü tarif için en iyi tabir...
"Kuşkusuz suçlu idiler, ama ölüm cezasını gerektirecek kadar değil." Bazı hukukçularca suç ile ceza arasında akıl almaz oransızlık taşıyan bir karar, idam kararı...
Deniz, Hüseyin ve Yusuf'un tutuklanmaları, hücrede geçirdikleri süreler, işkenceler, ailelerine yazdıkları son mektupla birlikte idamla sonuçlanan ölümleri..
Kitabı okurken sonu bildiğim halde "keşke"nin verdiği bir hüzün nasıl ağrıtıyorsa kalbi öyle okuyarak ilerledim ve etkilendim. Kaldıkları hücre şöyle anlatılıyor: "Hücrede serbest olan tek şey soluk almaktı. Oksijenleri azalmış bir akvaryumdaki balıklar gibi olsa da..."
Deniz Gezmiş, onurlu ve dik yaşamak iz bırakır hayatta diyor ve öyle de oluyor.
Babalarının bile "Eğer memleket düzelecekse idam edilsinler. Vatan sağ olsun." dediği üç gencin 12 Mart döneminde tutuklanma, yargılanma ve asılmalarına giden sürecini anlatıyor Nihat Behram. Kitabın sonunda ise hukuk ve bilim insanlarına dava sonuçlarına ilişkin yönelttiği sorular ve onların yanıtlarına yer vermiş.
Kitabı okuduktan sonra farklı belgesellerle de destekledim. Tavsiye ediyorum. İncelemeyi Deniz Gezmiş'in sürekli okuduğu şiirden bir bölümle bitiyorum.
Delikanlım!
Sen ki, ya bir köşe başında
Kan sızarak başından gebereceksin
Ya da bir darağacında can vereceksin.
Nazım Hikmet Ran
Herkes ne zaman ölür
elbet gülünün solduğu akşam.
Turgut Uyar.
Kitabın başından sonuna kadar ağladım. Hem de çok ağladım. Hıçkırıklara boğuldum. Diyecek çok şey var da, kelimeler yetmiyor hocam!
Kitapta adı geçen bütün insanlar pırıl pırıl gençlermiş. Sade e destekledikleri fikirleri yaşatmaya çalıştılar. Hiçbir ideoloji kitapta adı geçen insanların yaşadıklarının açıklaması olamaz. "Bunu destekliyordu, o yüzden", hayır kabul etmiyorum. Ben okurken insanlığımı sorguladım. Nefret ettim, çok utandım. Kitabın sonuna doğru da okumaktan çok çekindim. Sonunu biliyorum ya, sanki değiştirebilir gibi sayfaları çevirdim. Değiştirmeyi çok istedim. Olmadı. Üç Fidan başları dik, çok metin bir şekilde gitti darağacına. Bir avuç gençten korkan, onların infazına onay verenler üç fidanın unutulması için, bir başka dönemde asılan üç kişinin öcünü almak için (syf. 285) çabalarken asıl onlar unutuldu. Deniz'ler her yıl anılıyor ve unutulmayacaklar.
Sayın 
Erdal Öz ben kendi adıma teşekkür ederim, Deniz'in isteğini yerine getirip bu kitabı yazdığınız için. Keşke daha önce karşılaşma şansım olsaydı. Huzur içinde uyuyun!
Okuyun, okutun kitabı.
İncelememi okuduğunuz için teşekkür ederim.
