Şiir Önyüzü*
Ayın dostluğu.
Açık renkleri atlasın.
Unutuş, andıran.
Seçen ve yeniden keşfeden bellek.
Ölümsüz olduğumuzu duyumsatmak için bize yardım eden alışkanlık
Sayfa 79Kitabı okudu
Bellek Funes
Aslında, geciktirilebilecek her şeyi geciktirerek yaşayıp gidiyoruz; belki de derinde, ta içimizde, her birimiz ölümsüz olduğumuzu, er ya da geç bütün insanların her şeyi yapacağını ve bileceğini biliyoruz.
Sayfa 137Kitabı okudu
Geçmiş, şimdi ve geleceğin en ince ayrıntısına kadar, Tanrı’nın kehanet gibi belleğinde ve O’nun sonsuzluğunda var olduğunu biliyoruz; garip olan, insanların bilgisizce geriye bakabilmelerine karşın, ileriye dönme hakkını elde edememeleridir. Daha dört yaşındayken, Norveç’ten gelen yüksek bordalı yelkenli gemiyi gördüğümün berrak bir anısını saklıyorsam, olmaya hazırlanan bir şeyi birinin önceden kestirmeye yetenekli olmasına neden şaşırmalı? Felsefi açıdan alınırsa, bellek, geleceğin kâhinliğinden daha küçük bir mucize değildir; yarınki gün bize, hâlâ anımsadığımız, İbra- nilerin Kızıl Deniz’i aşmasından daha yakındır.
Bellek Funes
Elinde koyu renk bir çarkıfelek çiceğiyle hatırlıyorum,elindeki çiçeği şimdiye kadar hiç kimsenin,bir òmür boyu sabahın ilk ışığından akşamın son ışığına kadar bakmış da olsa,göremediği gibi görürdü. Hatırlıyorum onu,bir kızılderili kadar kıpırtısız ve son derece uzak,sigarasının gerisinde.
İki Metafizik Varlık
Bilginin kökenine ilişkin gizem, imgesel zoolojiye bir çift tuhaf yaratık kazandırmıştır. Bunlardan biri, onsekizinci yüzyılın ortalarına doğru, diğeri de yüzyıl sonra geliştirildi.
Birincisi, Condillac'ın duyarlı heykelidir. Descartes, açıkça Platoncu içkin bilgi kuramını savunuyordu; Etienne Bonnot de Condillac, bu görüşü çürütmek amacıyla, insan biçiminde olan ve içinde daha önce hiç algılamamış ya da düşünmemiş bir ruhun barındığı bir mermer heykel tasarımladı. Condillac, ilk önce tek bir duyu —belki de tüm duyuların en az karmaşık olanını— koku duyusunu bahşederek işe koyulur. Heykelin biyografisi bir yasemin esintisiyle başlar;
bir an için, tüm evrende bu kokudan başka hiçbir şey yoktur — ya da daha doğrusu, bu kokudur evren ve biraz sonra bir gül ve derken bir karanfil kokusu olacaktır. Bir koku olduğunda heykelin bilincinde "dikkat" oluşur; dürtü kesilip koku etkisini sürdürdüğünde bellek" oluşur; bugüne ve geçmişe dair izlenimler heykelin dikkatini çektiğinde "karşılaştırma" yeteneği oluşur; heykel, benzer ve benzemez olanı algıladığında "yargı" oluşur; karşılaştırma yeteneği ve yargı ikinci kez harekete geçtiğinde "düşünce" oluşur; hoş bir anı, hoş olmayan bir izlenimden daha canlı kaldığında "imgelem" oluşur. Anlama yeteneği doğduğunda, irade yeteneği doğacaktır: Sevgi ve nefret (yakınlık duyma ve tiksinme), umut ve korku. Heykelin birçok zihin durumundan
geçmiş olduğunun bilincine varması, soyut sayı kavramını; şimdi karanfil kokusu olduğu ve eskiden ise yasemin kokusu olmuş olduğu bilinci "Ben" kavramını kazandıracaktır.
