Antlaşmaların Önemi
Bununla birlikte diplomatik faaliyetler, Hititlerin önce kuvvet yoluyla elde ettiği topraklardaki otoritesini sürdürmesi açısından görece başarılı bir yöntemdi. Yenilen ülkenin nüfusunun bir kısmının anayurda nakli, o ülkenin gelecekteki ayaklanma potansiyelini önemli ölçüde azaltırdı. Ardından Hitit kralları, bu ülkenin
lngiltere, bir yandan diplomasi alanında stratejik kazanım-
lar peşindeydi, bir yandan da ekonomik ticari çıkarlarını pe-
kiştirmeye çalışıyordu ve Osmanlı-Rus savaşı ve onu izleyen
Ayastefanos anlaşmasının yarattığı durumdan en az kayıp ya
da en fazla kazançla çıkmak peşindeydi. Berlin Anlaşma-
sı'ndan önce Rusya ile yaptığı gizli anlaşma ile Çar'a "küçük
bir taviz dışında Asya'da ele geçirdiğin yerleri bırakma" diyor;
Türkiye ile yaptığı gizli anlaşma ile ise vehimli Sultan'a "Rus-
ya'nın ele geçirdiği yerleri geri alabilmen ve başka yerleri kap-
tırmaman için Kıbrıs'ı bana bırak ve ülkende reform yap" di-
yordu. Gerçi İngiliz kamuoyunda bu konuda bir görüş birliği
olmamakla birlikte, Süveyş Kanalı'nın açılmış olduğu ve bu-
harlı gemilerin yaygınlaştığı bir dönemde Kıbrıs'ın İngiltere
için ne anlama geldiğini belirtmeye gerek yok. Reform mesele-
si ise İngiltere'nin Palmerston döneminde olduğu gibi, Os-
manlı'nın toprak bütünlüğünü kendi çıkarları açısından
önemsediği dönemlerde gündeme gelen bir konuydu. Bu kez,
"düvel-i muazzama"nın diğer üyelerinin de katılımıyla temel-
de müslim gayrimüslim eşitliğine dayanan adli, idari, mali re-
formlar yapılması istenen yer sultanın yalnızca Avrupa'daki
toprakları değil "memalik-i mahrusa"sının beşiği Anadolu
topraklarıydı ve desteklenen zümre başta Ermeniler olmak
üzere gayrimüslim teba, yani büyük ölçüde
Herhangi bir konuda ne yapılması gerektiğini görürken kuşkuya ne gerek var? Eğer doğru yolu görebiliyorsan, bu yolda sapmadan ilerlemek senin elindedir.
...
Çünkü bu konuda muvaffak olmak en iyi şeydir, daha doğrusu bundan geri çekilmek tek gerçek hatadır.
X. Kitap [12]
Herhangi bir konuda ne yapılması gerektiğini görürken kuşkuya ne gerek var? Eğer doğru yolu görebiliyorsan, bu yolda sapmadan ilerlemek senin elindedir. Ancak doğru yolu göremiyorsan, kendini geri çek ve en iyi danışmanlara başvur. Başka engellerle karşılaşırsan da adil olanı düşünerek ilerle, mevcut durumunun müsaade ettiği kadar. Çünkü bu konuda muvaffak olmak en iyi şeydir, daha doğrusu bundan geri çekilme tek gerçek hatadır.
Her konuda mantığa göre hareket eden kişi, telaşsız ama faal, neşeli ama vakurdur.
Ahmet ve Mali Sıkıntılar
En ciddi sorunu maliyede yaşıyordu. İlk yirmi yıldaki siyasetinin büyük masrafları olmuştu. Başlattığı inşaat işleri, Şanğ-tu ve Ta-tu başkentlerinin yapılması büyük masraflar çıkarmıştı. Sanatı desteklemesi, şenlikler, şölenler ve avlar gibi savurgan eğlenceler düzenlemesi, sarayın ve ülkenin gelirinin giderek daha
GARİP
Şiir, yani söz söyleme sanatı, geçmiş yüzyıllar
içinde birçok değişikliklere uğramış; en sonunda
da, bugünkü noktaya gelmiş. Bu noktadaki şiirin
doğru dürüst konuşmadan oldukça ayrı
olduğunu kabul etmek gerek. Yani şiir bugünkü
durumuyla, doğal ve günlük konuşmaya göre
bir ayrılık göstermekte, bir ölçüde garip
karşılanmaktadır. Fakat
