Yüzyılımız, devlet, iş çevresi ve işçi sendikaların da, hiyerarşik olarak organize edilmiş bürokrasiler çağıdır. Bürokrasi; insanı ve nesneyi bir tutarak yönetir. Belirli ilkeleri izler, özellikle bilanço, sayıya dökme, maksimum randıman, kâr gibi ekonomik ilkeleri; ve görevlerini gerçekte bu ilkelerle programlanmış bir bilgisayar esasıyla yerine getirir. Kişi; sayılaşır, kendini bir nesneye dönüştürür. Ama ortada açıkça işleyen bir otorite olmadığından yeni insan itaate «zor lanmadığından», kişi gönüllü davranıyor olmanın, yalnızca «akılcı» bir otoriteyi izlediğinin yanılsamasını taşır. «Akla uygun olana» kim karşı gelebilir? Bilgi- sayar-bürokrasisine kim itaatsizlik edebilir? İtaat ettiğinin ayırdına bile varamadıktan sonra kim itaatsizlik edebilir ki? Aynı durum ailede ve eğitimde de söz konusudur, ilerici eğitim kuramlarının çürütülmesi sonucu, çocuğa, ne yapacağı söylenmeyen, buyrulmayan, söylenenleri yapmadığında cezalandırılmayan bir yöntem başgöstermiştir. Çocuk, yalnızca «kendini ifade eder.» Ama yaşamının daha ilk gününden başlayarak ileri yaşlarına dek çocuk, aykırı olmanın, sürüden ayrı kalmanın korkusunu taşıyarak, uyumluluğa yönelik inanılmaz bir saygıyla doldurulur. Ailede ve okulda başlayıp büyük düzenin etkisinde eğitimini tamamlayarak büyüyen «düzen adamı»mn görüşleri vardır, ama inançları yoktur. Kendini oyalayabilse bile mutsuzdur
Osmanlı’da devlet, dini de içine alan, kuşatan büyük bir dairedir...
Osmanlı’da herşey devlet içindir, din de devlet içindir.
İran’da ise böyle gelişmiş bir bürokrasi kurumu olmadığı için, böyle bir devlet, yani üstün siyasi otorite bilinci ve kültürü de oluşmamıştır.
Safevilerde ve sonrasında İran’da bürokrasi daima şahın ve nüfuz sahiplerinin şahsi memurlarından ibaret kalacaktır.
Hindistanlı Olmayan Memurlar
Şayet Kraliyet Hindistan'da ipleri eline aldığında dış dengeler daha müsait olsaydı, Kraliçe idaresini sağlamlaştırmak için daha esaslı adımlar atabilirdi. 1858 tarihli meşhur beyannamesinde şu ifadelere yer vermişti: "Irkı ve inancı fark etmeksizin tebaamızdan herkes özgürce ve tarafsız bir şekilde hizmetimize kabul edilecektir. Hizmete
Bkz; Humeynî'nin Cenazesi ve kefenden parça koparma yarışı
Fundamentalist hareketlerde üyelik, gönüllülük esasına bağlıdır ve üyelerin eşitliği kabul edilir. Fakat bu durum karar verme sürecini zorlaştırır. Diğer taraftan, bu tip topluluklarda gücün rasyonel-legal bölüşümü anlamında bürokrasi kendine yer bulamaz; bürokrasinin ortaya çıktığı durumlarda ise mobilizasyon ve militanlıkta azalma görülür. Örneğin, Mısır'daki "Müslüman Kardeşler" hareketi, 1948'de Hasan el-Benna'nın öldürülmesinden sonra bürokratikleşmeye gitmiştir. Neticede, grubun uzlaşma istemeyen yapısı etkisini yitirmiş ve radikal eğilime sahip dalları bile genel politikaya uyum sağlar hale gelmiştir.
Fundamentalist organizasyonlarda karizmatik otorite söz konusudur. Üyeler, "imam'', "hakim", "haham", "rahip" kabul ettikleri kişiye bir takım doğa üstü yetenekler atfederler ve metinlerin ancak bu kişiler tarafından tam olarak anlaşıldığına inanırlar. Böylelikle diğerlerinden ayrılan lider, verdiği kararları uygulayan diğerlerine güvenir fakat bunları "memur" şeklinde bir sınıflamaya tabi tutmaz. Karizmatik lider ile takipçileri arasındaki mesafe ise vücut dili ve ritüellerle ortaya konur. Örneğin, takipçiler liderlerinin elini öper veya giysisine dokunmak ister.
Halk "bürokrasinin kötülüklerinden" ne kadar yakınırsa yakınsın, bir an için bile sürekli idari işin, dairede/büroda çalışan resmi memurlar dışında herhangi bir yoldan yerine getirilebileceğini sanmak, bir illüzyondan ibarettir.
Sayfa 59Kitabı okudu
Bilinen bütün toplumlarda parada gözü olan insanlar olmuştur, ama ender olan, belki de tek olan, bu isteğin fetihle, spekülasyonla ya da serüvenle değil, disiplin ve bilimle doyuma ulaşma eğilimidir.
Sayfa 59Kitabı okudu
Kapitalizmi oluşturan şey, en fazla kar değil, sınırsız birikimdir.
Sayfa 18
Padişah
Bürokrasi tarafından formülllendirilen her emir mutlaka padişah emri olarak çıkar. Çünkü devleti kuran, devletin sahibi padişahtır. Tanrı'nın devleti ona bağışladığına inanılır. Padişahlık Tanrı'nın bir bağışıdır. Onun dışında hiçbir siyasi otorite sahibi olamaz. Osmanlı Devleti'nde bu prensip o kadar derinliğe inmiştir ki bir padişah ölünce onun yaptığı bütün tasarruflar, atamalar düşer, halefi beratları yenilemezse, vezir, vali hiç kimse icra yetkisine sahip değildir, icraatları meşru sayılmaz.
Sayfa 44Kitabı okudu
Alıntı 9 sayfa, evet hepsi önemli
Seaview Sokak Hekimi Kolektifi'nde yaptığım röportajlarda ana prensibin "zarar vermemek" olduğu söylendi. Bunun onlar için ne anlama geldiği konusunda onları sıkıştırdığımda önce SSHK'nin öğrettiği taşıdıkları risk yüzünden başvurmadıkları MYHAY gibi prosedürleri saydılar, ardından kullandığından biraz daha riskli olabilecek
Sayfa 115Kitabı okudu