Pasif duygu passion’dur, acı çekme demektir yani; üstelik de devlet sistemleri falan da bendelerinden bu pasif duyguları talep eden, bunları işlemeyi, üretmeyi, bunlara yönelmeyi tercih eden oluşumlardır. Spinoza’nın bütün siyaset felsefesi de bunun üzerinde kuruluyor. Pasif duygu nedir? Mesela korku. Spinoza biliyor ki salt korkuyla herhangi bir devlet ayakta tutulamaz. Neye başvurması gerekir devletin? Mesela güven duygusuna. Tebaasına güven vermesi gerekir. Ya da diyelim ki korkunun tersi olan ütopyalara, umut duygusuna hitap etmesi gerekir. Machiavelli zaten bunları incelemişti, bir hükümdar tarafından tebaada hangi duyguların üretilmesi gerektiğini Spinoza’dan önce çok daha ayrıntılı, tarihsel verilerle incelemişti. Ama bir duygunun ne olduğunu gerçekten anlamadan da geçmemek gerekiyor. Bir duygu her zaman varoluş gücümüzdeki bir artış ya da azalıştır ve bundan başka bir şey değildir.
Sayfa 172Kitabı okudu
Eflâtun, Mısır bilgelerine gerçek bilginin sâhipleri olarak bakar. Kendisinden sonraki bütün ütopyalara ilham kaynağı olan Eflâtun’un Atlantis efsânesi, Mısır kökenlidir. Dahası Eflâtun’un Mısır’a bizzat gittiği de rivâyet edilir. Kısacası Mısır, Yunan’ın ilham kaynağıdır.
Sayfa 31Kitabı okudu
'Paketlenmiş bir ütopya' olarak turizm, modern insan için en etkili ve en yaygın kaçış biçimidir. O da bütün ütopyalar gibi, insanların tahayyüllerinde 'şenlikli' bir dünya resmederek yaşanmakta olan 'gerçek hayat'ın sıkıcılığını hissettirir; ancak, diğerlerinden farklı olarak, bu 'gerçek'i değiştirmek yerine ona katlanmayı önerir, en azından bit dahaki sefere kadar... Bu onun diğer ütopyalara göre en zayıf yanıdır; ancak, bir kez gerçekleşmiş ve yakın bir gelecekte yine gerçekleştirilebilir olmak gibi, muazzam bir üstünlüğü de yok değildir.
Sayfa 163Kitabı okudu
