Arkadaşımın tavsiyesi üzerine okumaya başladım. Raif efendinin defteriymiş kitabın asıl hikayesi. Okurken nedense hep tahmin ediyordum böyle bir sonu. O yüzden ne şaşırdım ne de duygulandım. Sadece güzel bir eser okumuş olmamanın mutluluğu var.
Raif efendinin Maria'nın kendisini bıraktığını sandığı anlardaki düşüncelerine hiç mi hiç katılmıyorum. Maria bile Raif'i başta sevmedi ki ; ya da sevdiğinin farkında değildi. Ne zaman Raif'in onu öylesine çok sevdiğine inandı o zaman farkına vardı kendi sevgisinin, aşkınında. Yani Raif Maria'dan sonra karısına olmasa da çocuklarına gerçek bir sevgi verebilseydi, eminim ki çocuklarıda onu o kadar çok sevecekti. Kendisi kimseyi sevmeyip te tüm insanları onu anlamamakla suçlamakta kesinlikle haksız Raif. Can Yücel'in dediği gibi:
"Sevdiğin kadar sevilirsin"
Kitabın sonunun daha güzel bitmesini isterdim. Maria ile Raif aşkını kimsenin bilmemesi o aşkın çok büyük olduğu anlamına gelmiyor. Onların ki aşk adı altındaki bencillikti. Maria ölmeden önce en azından kızı için kızının babasının Raif olduğunu söylemeliydi. Şimdi o 12 yaşındaki çocuğun günahı neydi? Annesi ile babasının gizemli aşkının bedelini o çocuk ödüyor.
Yine de herşeye rağmen Sabahattin Ali favori yazarlarımın arasına girdi. Kitaptaki betimlemeler, dilinin akıcılığı çok güzeldi:)
