Felsefe
Platon demokrasiye neden karşıydı?
Platon genç yaşta içinde yaşadığı toplumun dönüşümlere tanık olmuştu. Bu deneyimin Platon’da büyük bir hayal kırıklığı yarattığını söylemek yanlış olmaz.
26.12.2023 07:00
Abone ol
Hakan Yücefer*
Platon demokrasi düşmanı bir filozof muydu? Bu soruya evet ya da hayır diye net bir karşılık vermek zorunda olsaydık
MÖ 4. yüzyılda yaşayan, asil bir aileden gelen Eflatun (platon), Yunanistan’ın kuzey kesiminden olan Aristo’nun hocasıydı…
Pek çok uzmana göre, Rönesans sonrasına dek Batı’da siyasi düşünceyi şekillendirdiler.
En büyük eseri kabul edilen “devlet”te bir ideal toplum portresi sundu. Eflatun’un hocası Sokrat ile diğer Atinalılar arasında diyaloglar şeklinde yazılan bu kitapta temel görüş, gerek kamu hayatı, gerekse özel hayatta doğru ve yanlışın ancak felsefe sayesinde bulunabileceğidir.
Eflatun’un öğrencisi ve Antik Yunan felsefesinin diğer bir dev ismi olan Aristo isadan önce 384’te yunanistan’ın kuzeyinde Makedonya’da doğdu. Atina’ya Eflatun’un Akademisi’nde büyük filozoftan bizzat ders alabilmek için gitti… Bu eğitim ardından Aristo tüm zamanların en etkileyici düşünürlerinden biri haline geldi.
Makedonyalı lider Büyük İskender’in de hocası olan Aristo insanların toplum içinde bir arada nasıl yaşamaları gerektiğiyle yakından ilgileniyordu. Aristo, siyaset bilimciyi bahçıvana benzetir ve insanoğlunun serpilmesi için gerekli koşulları sağlaması gerektiğini belirtir. İnsanoğlunu, Politika adlı büyük eserinde “siyasi hayvan” olarak adlandıran da yine Aristo’dur…
Her iki düşünür, “kimin, hangi temelde iktidara sahip olması gerektiği, ahlakla siyaset arasındaki ilişki, siyasi kararlar nereye kadar ahlaka dayanmalı, geçerli yasalara başkaldırmak ne zaman meşrudur” ve benzeri soruların tartışılmasına zemin yarattı...
Ruhumun karmaşasında yaşadığım tüm bu diyaloglar, varoluş durumlarını ve varoluş durumundaki nedenselliğini, bilinçli sorgulamaların düşünsel eylemlerine neden olması, ve düşünsel eylem denilen bu sorgulamaların özünün ise düşüncelerim ve idealarım da ortaya çıkan bilinçli sorgulamalara neden olması aklımdaki bu karmaşanın çelişkileri sanki
Kış Uykusu
İlk defâ NBC filmi izlemiş bulundum. Bu vesileyle NBC-Demirkubuz tartışmalarında söz hakkına sahip olabilirim yavaştan.
Filmin doğallık esintisi hoş duruyor gibi olsa da bana yapmacık da gelmedi değil. Alışmışım filmlerdeki o arka fonlara, hayatın doğal akışını yakalama çalışmışlar filmde ama olmamış. Neden olmamış, diyaloglar yapmacık. Ceylan Bey kendisi nasıl isterse öyle konuşturmuş oyuncularını, oyuncularda kendinden bir şey göremedim. Ceylan Bey fazla kontrolcü ve 'ben ben' yönetmenlerden anlaşılan. İlk defa izledim, ilk izlenimlerim. Ve ve ve, Ceylan Bey'in insan zihnini okuma kabiliyeti var. Gerçek hayatta da böyle şüphesiz. Duygusal reaksiyonları iyi yansıtmış. Oyuncuların neyi neden yaptığını güzel aksettirmiş.
Filmi uzun uzun analiz edecek gücüm yok, yaptığım çıkarım şudur ki: sıradan hayatların içerisinden okumalar yaparken elitistik kaygılar gütmeye pek de gerek yoktur belki. her şey, yerinde olmalıdır. bilmiyorum, öyle işte. yazarım tekrar.