Eğrilik, aralarında geçimsizlik, kin ve kavga çıkarıyor; doğruluk ise iyi geçimli, dostluğu sağlıyor, öyle değil mi?
Sayfa 47Kitabı okudu
Başlı başına bir 'doğruluk' ve 'eğrilik' vardır. Her ikisi de, Tanrılar ve insanlar görsün görmesin, insanın içindedir. Hiçbiriniz ne şiirle ne sözle bunları ele alıp birinin içimizdeki en büyük bela, ötekininse en büyük nimet olduğunu yetesiye belirtemediniz. Genç yaşımızda buna inandırılmış olsaydık haksızlığı önlemek için birbirimize bekçilik etmezdik. İnsan belaların en büyüğüyle bir çatı altında bulunmaktan korkar, kendi kendinin bekçisi olurdu.
mahrum olan bedeni beslemeye koyulmuşsun; bu, ancak bununla olur diyorsun; halbuki bu da onunla olur.
Nasıl oluyor da sen, hep şu bedeni geliştirmedesin, onuysa tamamiyle bir yana atmışsın. Bu beden,
ayırdetme kabiliyetiyle durur, o kabiliyet bedenle durmaz. O ışık, şu söz, kulak ve bunlardan başka
pencerelerden dışarıya vurur; bu pencereler olmasa başka pencerelerden baş çıkarır. Tıpkı şunun gibi hani:
Bir ışık getirmişsin, güneşin önüne koymuşsun; güneşi bu ışıkla, bu rnumla görüyorum diyorsun. Hâşâ;
mum getirmesen de güneş kendini gösterir. Muma ne ihtiyaç var?
Tanrıdan umut kesmemek gerek. "Gerçekten de kâfirlerden başkası Tanrı rahmetinden umut kesmez"
umut, eminlik yolunun başıdır. Yola gitmiyorsan bari yol başını gözle. Eğrilikler yaptım deme, doğruluğu tut
sen, hiçbir eğrilik kalmaz. Doğruluk, Musa'nın sopasına benzer, o eğriliklerse büyüler gibidir. Doğruluk geldi
mi hepsini yer-gider. Kötülük ettiysen kendine ettin, senin cefan, nerden ona erişecek?
Ş i i r
Bir kuş o dağa kondu, sonra uçtu-gitti;
Bak da gör, o dağda ne birşey fazlalaştı, ne birşey eksildi dağdan.
Sokrates ve Glaukon'un iyilik ve kötülük hakkındaki diyaloğu.
+Doğruluk ve eğrilik belli olduğuna göre, yapacağımız işlerden hangilerinin eğri, hangilerinin de doğru olduğu belli olmaz mı ?
-Nasıl ?
+İçimizdeki doğrulukla eğrilik bedenimizdeki sağlık ve hastalığa benzer.
-Nasıl benzer ?
+Sağlığı yapan sağlam şeylerdir, hastalığı yapan da çürük şeyler ?
-Evet.
+Onun gibi, doğruluğu yapan doğru şeyler, eğriliği yapan eğri şeylerdir.
-İster istemez.
+Sağlık nereden gelir ? Bedenimizdeki örgenlerin tabiata uygun bir şekilde sıraya girmesinden, birbirine bağlanmasından değil mi ? Hastalıksa bu örgenlerin tabiata aykırı bir sıraya girmesi, birbirine bağlanmamasıdır.
-Öyle.
+Onun gibi doğruluğu yapan da içimizdeki bölümlerin tabiata uygun bir düzenle sıralanıp bağlanışı; eğriliği yapan da, bu bağlanıp sıralanmanın tabiata aykırı oluşudur.
-Doğru
+Öyleyse iyilik içimizin sağlığı, güzelliği, düzeni; kötülükse hastalığı, çirkinliği, çürüklüğüdür.
-Öyledir.
+Yapacağımız dürüst işler bizi iyiliğe, dürüst olmayan işler de kötülüğe götürür.
Sayfa 146 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Doğruluk ve eğrilik
Hiçbiriniz, ne şiirle ne sözle bunları ele alıp birinin içimizdeki en büyük bela, ötekininse en büyük nimet olduğunu yetesiye belirtmediniz. Genç yaşımızda buna inandırılmış olsaydık haksızlığı önlemek için birbirimize bekçilik etmezdik. İnsan belaların en büyüğüyle bir çatı altında bulunmaktan korkar, kendi kendinin bekçisi olurdu.
Sayfa 52