Ben ne Enver’in karacısı, ne de Mustafa Kemal’in meddahıyım.
Pervin, ayrılmadan önce Eşref ’e bir uyarıda bulunmuştur.
Kendisi, ayrılık konuşmalarını şu şekilde anımsamaktadır:
Pervin: Eşref, bence Mustafa Kemal Paşa’nın yanına vardığında askerî
kuvvetler başında müsellâh iş alma.
Eşref: Neden?
Pervin: Zira kardeşin Enver’le beraber şimdi hariçteler. Sen de
dâhilde silahlı kuvvetler başında bulunursan haklı olarak Mustafa
Kemal’i kuşkulandırabilirsin.
Eşref: Bunu sana kim fısıldadı?
Pervin: Namusumla seni temin ederim. Ben kendim bunu
böyle görüyorum. Ağır bir vazife üstleniyorsun ve mutlaka
silahsız gitmelisin.
Eşref: Böyle günde böyle bir düşünce mevzu bahis olamaz.
Ben ne Enver’in karacısı, ne de Mustafa Kemal’in meddahıyım. Ben
milletin evladıyım. Hürmetkâr olurum fakat kimseye akidem
dışı bağlanamam. Müsterih ol.
Ve böylelikle Eşref kararlı fakat Pervin’in ricasına rağmen
silahlı bir şekilde yola çıktı. Akrabalarının şefkatli ellerine bırakılmışsa
da Pervin’in, ameliyatı ve kontrolünün ötesindeki millî hadiseler hususunda kaygılanacak çok şeyi vardı. Bunu o
vakit henüz bilemeyecek olsa da, kocasına yapmış olduğu uyarı
tekinsiz bir kehanet olarak gerçekleşecekti.
Hapishane hikâyeleri
Dünyanın dört bir yanındaki esirler gibi, Eşref de Malta’daki
esaret günlerinde bir hayli kalem oynatmıştı. O dönemden
geriye kalan hatıralarının birçok kısmı oldukça uzun, detaylı
ve zaman zaman neredeyse konudan konuya atlanan hikâyeler
barındırıyordu. Bunlarda belirtilen faaliyetler ve yazıldıkları
biçim, zamanının bol olduğunu
MUHAREBE
İngilizlerin Osmanlıları satın alma teşebbüsünün sonuçsuz kalmasıyla, Kanal’a gerçekleştirilecek taarruzun hazırlıkları 1915 Ocak’ının sonları ve Şubat’ının başlarında devam etti. Osmanlıların planı yaklaşık 24.000 askerin iştirak edeceği üç koldan bir taarruz yapmaktı. Biri kuzeyde, Kantara’nın karşı yönünde
ve diğeri güneyde, Süveyş’e karşı
SÜVEYŞ KANALININ ÖNEMİ
Süveyş Kanalı’na yapılacak bir taarruz İngiliz imparatorluğu için ölümcül bir tehdit teşkil etmekteydi. “Süveyş Kanalı’nı aşan bir düşman kuvveti düşüncesi savaşın başlangıcından beri İngiliz liderlerin temel kaygılarından biri olmuştu.”Süveyş Kanalı üzerindeki kontrolü muhafaza etmek sadece stratejik bir zorunluluk değil, aynı zamanda, pratik
İttihatçıların İzmir’deki faaliyetleri
Öte yandan Eşref’i daha geniş kapsamlı görevler bekliyordu. Kendisi bu sırada İttihatçıların İzmir içerisinde ve çevresindeki Rum nüfusa yönelik faaliyetlerine ciddi ölçüde müdahil olmuştu. Bir rapora göre Enver Paşa henüz 1914 senesinin Ocak ayında Eşref ’i İzmir’de Teşkilat-ı Mahsusa’nın bir şubesini kurmakla görevlendirmişti. Bir başka kaynak ise Eşref’in 1914 Mart’ında, yani Pervin’le evliliğinin üzerinden çok geçmeden, Rumları bölgedeki stratejik konumlardan çıkarmak üzere Enver Paşa tarafından İzmir’e gönderilmiş olduğuna işaret etmektedir.
Rumların bölgeyi terk etmelerine yönelik baskı bu dönemde başladı. Bazıları Yunanistan’ın Birinci Balkan Savaşı’nda imparatorluğa saldırmış olmasını rövanş için bir mazeret olarak görüyorlardı. Temmuz 1914 tarihli İngiliz raporları Eşref ’i bölgede güçlü ve korkulan bir şahsiyet olarak not eder. Vali, İngilizlere Eşref ’in “Karşıyaka’daki evinde silahları ve silahlı Giritli hizmetkârları olduğunu fakat Enver’le olan güçlü bağlantıları nedeniyle ona müdahale edemediğini” bildirmişti. İttihatçıların vilayetteki Rum nüfusa yönelik tacizleri ve gözdağı vermeleri İngilizlerin zihninde önemli bir yer kaplıyordu. İngilizlerin bu endişeleri, gittikçe tehditkâr hâle gelen vaziyet ve özellikle de Balkan Savaşları’nda yaşanan vahşetin etkisiyle, bazı İttihat ve Terakki Cemiyeti mensuplarının faaliyetleri sonucunda arttı. Balkanlardaki şiddetin Batı Anadolu’ya bulaşması fazla uzun sürmeyecekti.
HAVA ŞEHİTLERİ FETHİ VE SADIK BEYLER
Fakat Eşref hiç de sevinmiş değildi. Olan biten şuydu: Mümtaz, Eşref ’in vazifeleri meselesini Enver’e açmıştı. Enver de Eşref gibi daha yeni evlenmişti. Kendisine “Damad” sıfatını kazandıran ünlü evliliğini Osmanlı sarayından Naciye Sultan’la yapmış ve bu, popülerliğini daha da artırmıştı. Aslına bakılırsa iki düğün de 1914 başlarında, neredeyse