Ayrıcalıklı kişilerin ezilmisler karşısında kendilerini bagislatmak için omuzlarında hissettikleri kaygılar, aslında ayricalikli kişilerin ayricalikli kanunların koruyabilme kaygisindadir.
Sayfa 51
Ama bir gün bir anlığına da olsa istediği bir şeyi gördü: edebiyatla ilgilenen Bay Raimundo'nun masasında bıraktığı bir kitaptı bu. Adı Ezilmişler ve Aşağılanmışlar'dı. Düşüncelere daldı. Belki de ilk kez, kendini bir sınıfa ait olarak tanımlıyordu. Düşündü, düşündü, düşündü! Aslında kimsenin onu ezmediğine karar verdi, her şey zaten öyle olduğu için öyle oluyordu, mücadele mümkün değildi, ne için mücadele edilecekti ki?
Sayfa 48Kitabı okudu
Görüldüğü gibi, din kurumu her zaman ve her yerde güçlülerin yanındadır. Bu dünyadan umutlarını kesmiş bulunan ezilmişler, onun öbür dünya vaatlerine dört elle sarılmışlardır. Ne var ki bu oyalanma da yetmiyor, ara sıra canları boğazlarına gelip başkaldırıyorlar. Oyalamanın bir başka yolu dinleri çeşitlendirip, bu çeşitli dinleri de küçük ayrıntılarla çeşitli mezheplere ayırarak, ezilmişleri birbirlerine saldırtmaktır.
Adalet isteği yüzyıllar boyunca devrim tutkusunu haklı çıkaran tek istek değildir, devrim aynı zamanda herkese karşı bir acılı dostluk gereğine dayanır, hele ve her şeyden önce düşman bir gök altında. Adalet için ölenler, bütün çağlarda birbirlerine kardeş demişlerdir. Şiddet, hepsi için, ezilmişler topluluğu yararına, düşmana yöneltilir. Ama devrim tek değerse, her şeyi ister hatta hafiyeliği, dolayısıyla dostluğun kurban edilmesini bile. Bundan böyle şiddet, soyut bir düşünce yararına, dost düşman demeden herkese yönelecektir. Devrimin kurtarmak istediği şeyden bile önce gelmesi, şimdiye dek bozgunların yüzünü değiştiren dostluğun feda edilmesi ve şimdilik görünmeyen bir utku gününe bırakılması gerektiğinin söylenebilmesi için, cinlilerin saltanat gününü beklemek gerekmiştir.
En saklı yerlerinden en güzelliğin çıkıyor
Ansızın doğan hayvanlar gibi güzel
Bakınca bir şiir canlıyorum dünyaya
Yapılan bir şeydir şiir, yuvarlak, kırmızı, geniş
En genişi en kırmızısı o ezilmişler katında
Şimdi bir gizliyi kovuşturuyor
Gözlerinden içeriye üç polis
Deli ediyor onları mısralarımda
Bir karanfil az
Bir karanfil çoğala çoğala.
Edip Cansever
Tarihin geniş tabakaları boyunca susturulan, küçük görülen, mal statüsünde kabul edilen ezilmişler, esirler, kadınlar, mazlumlar haysiyetsizliğin kara cehenneminde dillerinden koparılırlar. Haysiyetleri tanınıp iade-i itibar yapılsa dahi, yeniden bir dil kazanmaları için nesiller gerekir.
Sayfa 153Kitabı okudu
İnsanlar özünde kötü değillerdir, alçak, sefil değillerdir, ezilmişler. Acı çekmişler ihtiyaçlardan, ağır işlerden, saygı duyulmamaktan, küçük görülmekten hep. Ruhları kötülükle dolu ve kendilerinden zayıf olan herkese bu kötülüğü kusmaya hazırlar.
Sokrates: Ve demokrasi, inanıyorum ki, zafer kazanan ezilmişler diğer gruptan bazılarını yok ettiğinde ve kalanlarını püskürttüğünde, geri kalan vatandaşlara eşit derecede hizmet verdiğinde gerçekleşecektir.
Platon, Devlet 7. Kitap.
