Bilgi bizi özgür kılsa da akılcı bilgi, Spinoza'nın ebedi saadet adını verdiği üstün mutluluğa erişmek için yetersizdir. Bunun için üçüncü bir bilgi türü daha lazımdır: sezgisel bilgi.
Sayfa 114
Spinoza etiği; acizlikten kudrete, hüzünden sevince, esaretten özgürlüğe geçiştir.
Sayfa 110
Reklam
Spinoza ahlaki bilinç alanında gerçek bir Kopernik devrimine imza atmıştır: Gerçek ahlak artık dış kurallara uymaktan değil, eyleme gücümüzü ve sevincimizi artırmak üzere evrensel doğanın ve tekil doğamızın kanunlarını anlamaktan geçer çünkü birbirimize ancak böyle daha faydalı hale gelebiliriz.
Sayfa 108
Spinoza'nın tutku, yani uygun olmayan bir fikre dayanan, dolayısıyla yönü kötü tayin edilmiş bir arzu olarak adlandırdığı şeye İsa, İbranice "hedefini şaşırmış" anlamına gelen "günah" adını verir. Yüzyıllar içerisinde Hıristiyan geleneği yerleştikçe "günah", ezici bir ahlak anlayışının -Kilise'nin belirlediği, bazıları bizi güya doğrudan cehenneme götürecek olan, sonu gelmeyen günah listelerinin- yükünü taşıyan suçlayıcı bir kelime haline geldi. İncil'de böyle bir şey yoktur. İsa kimseyi ne yargılar ne suçlar. Zina yapan kadını taşlanmaktan kurtardıktan sonra ona ettiği "Seni yargılamıyorum. Git ve bir daha günah işleme" sözünü bir Spinozacı "Arzunda büyü, onu yeniden yönlendir ve bir daha hedefi şaşırma" şeklinde ifade edebilir.
Sayfa 100
Zira arzuyu ortadan kaldırmaya yahut azaltmaya çalışmak insanın yaşamsal gücünü düşürmek, insanüstü bir ideal adına insanlığının temellerinden birini söküp atmak istemektir. Çilecilik, arzudan vazgeçiş Spinoza için bir erdem değil, varlık gücünü azaltmaktır ve bu da sevinçten ziyade kedere yol açar. Arzuyu ortadan kaldırmak veya azaltmak değil onu akılla yönlendirmek, gücümüzü ve sevincimizi azaltmak yerine artıracak kişi veya şeylere yöneltmeyi öğrenmek gerek.
Sayfa 98
"Sevinç, daha eksik bir halden daha eksiksiz bir hale geçiş, keder ise eksilmedir." Yani sevinç, eyleme kudretimizdeki her artışa eşlik eden temel duygu, keder de eyleme kudretimizdeki her düşüşe eşlik eden temel duygudur. O halde Spinoza etiğinin hedefi; akıl sayesinde hayatını, kederi azaltacak ve sevinci ebedi saadete ulaşana dek artıracak şekilde düzenlemektir.
Sayfa 85
Reklam
1,000 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.