Gagauz Türkleri
"Gagauz türküleri arasında konusunu Türk tarihinden alan türküler vardır. Bu tarihî türkülerin bir bölümü ağıt niteliği taşımaktadır. Çoklukla uzun asırlar Anadolu'nun acılarını da birlikte paylaşan Bulgaristan Gagauzları arasında söylenen bu türkülerden Yemen, Budin, Varna ve Kırım için yakılanlarda Anadolu ile açık yakınlık vardır. Bu ağıtlardan Yemen ile ilgili olanlar ayrı bir özellik taşır. Yemen'e gidenler arasında belki hiçbir Gagauz Türkü yer almamıştı, fakat onlar Osmanlı Türkünün ıstırabını hissetmişler ve bu acıyı paylaşmak istemişlerdir. Anadolu insanının dilinden düşürmediği Yemen ağıtı aynı şekilde Gagauzlar arasında da tespit edilmiştir."
Sayfa 63 - Zajackwoski, Jezyk i Folklor Gagauzow z Bulgarii, s78
Gagavuzlar
Türk Ocakları'nın kapanmasından sonra 1931 yılında Bükreş Elçiliği'ne atanan Hamdullah Suphi Tanrıöver göreve başladığı andan itibaren Müslüman Türkler kadar Dobruca ve Besarabya' da yaşamakta olan Gagauz Türkleri ile de yakından ilgilenmiş, yaşadıkları yerlerde Türkçe eğitim yapabilmeleri için başarılı girişimlerde bulunmuştur. Bunun dışında 1935 yılında 21 Gagauz gencini Türkiye'ye göndermeyi başaran Hamdullah Suphi'nin asıl gerçekleştirmek istediği, Gagauzlara Anadolu'nun kapısının açılmasıdır. Elçiliği dönemi boyunca Gagauz Türkleri ile ilgili hazırladığı raporları Türk Dışişleri'ne ileten Hamdullah Suphi 1934 yılında hazırladığı raporunda şöyle demekteydi: "(Dörtyüz bin kişilik bu Türk kitlesinin) Hıristiyan kısmı ıssız Anadolumuzun koskoca bir parçasına neşe, hayat, refah ve ümran getirecek bir kıymet ve ehemmiyettedir.
Gagavuzca ve Karamanlika
Bu türkünün nakarat kısmındaki ne güzel oğlan boynuma dolan
sözleri ayrıca ne güzel oğlan yalabık çoban şeklinde de söylenmektedir.
Karamanlıların bugün dahi Yunanistan'da söylemekte olduğu
bu türküyü Gagauz Türklerinden de dinlemek mümkündür.
Gagauz Yeri Kültür Dairesi Başkanlığı'ndan elde edilen
bilgiye göre bu türkü Romanya ve Bulgar Dobrucası ve Makedonya'dan göç etmiş Gagauzların atalarınca Gagauz yerine getirilmiştir.
Türkünün bazı versiyonlarına Romanya' daki Dobruca
Türkleri, Rum Türkleri, Türkiye Türklerinde de rastlamak
mümkündür. Yine paralel şekilde Moldova Bilimler Akademisi
Gagauz Bölümü Başkanı L. Çimpoeş de Oğlan türküsünün metni
ve müziğinin halka ait olup geçişte halka olunarak bu türkü
eşliğinde dans edildiğini ve köken olarak türkünün Balkanlar' da
Gagavuzlardan çıktığını belirtmektedir. Aşağıda Gagavuz
Türklerinde bu türkünün nasıl söylendiğine bakılacak olursa
temelde büyük bir bir farkın olmadığı görülecektir.
Yukarıda sözü geçen millet sistemi dahilinde kendi varlıklarını
sürdürebilen Ortodokslar, heterojen bir yapıya sahip olup,
Anadolu' daki Ortodoks nüfus dışında Balkanlar' da yaşamakta
olan Gagauz Türkleri, Sırp, Bulgar, Romen, Arnavut ve ayrıca
Araplar olmak üzere farklı birçok Ortodoks nüfusu bünyesinde
barındırmaktaydı.
Herkesin eli kanlı... Fail-i meşhur bir aydın; Necip Hablemitoğlu'nu saygıyla anıyoruz... (1954-18 Aralık 2002)
"Yeni binyılın şeyhlerinin, dervişlerinin, müritlerinin ve de meczuplarının amaçlarının da değiştiği gözlemleniyor. Artık amaç, bir şeriat devleti kurmak değil. Şeriat; iktidarı, parayı, her türlü gücü ele geçirmenin sadece
Rus Pravoslav Kilisesi
Her ne kadar başlangıçta Bizans misyonerlerinin etkisinde kalmışlarsa
da, 1770'lerde Besarabya'ya yerleştikten sonra Rus papazlarının
etkisiyle Pravoslav dini denilen Rus Hıristiyanlığı Gagauz Türkleri
üzerinde etkili olmaya başlamıştır. Bugün aralarında Babdist
ve Adventist Protestanlık da belli bir seviyeye ulaşmışsa da, Gagauzların çoğu Ortodoks olup Moskova Patrikliğine bağlıdırlar.
Gagavuz Türkleri
Hıristiyanlığı 11 .yy'dan itibaren özellikle Bizans misyonerlerinin
faaliyetleri sonucu kabul etmiş olan Gagauz Türkleri;
Peçenek, Uz ve Kıpçak gibi Karadeniz'in kuzeyinden Balkanlar'a
inen Türk boyları ile Anadolu Selçuklu Sultanı II. İzzeddin
Keykavus'u takiben Bizans'a sığınan Selçuklu Türklerinin
ahvadıdırlar ve bugün Gagauzların çoğunluğu Moldova Cumhuriyeti
Gagavuz Yeri'nde yaşamaktadırlar. Bugünkü nüfusları
169.300'dür. Ancak, diğer bazı ülkelerde de örneğin, Moldova'
da, Ukrayna' da, Rusya' da, Kazakistan' da, Beyaz Rusya' da,
Özbekistan' da, Azerbaycan' da, Türkmenistan' da, Litvanya' da,
Estonya'da da yaşayan Gagauz Türkleri bulunmaktadır.
BÜKREŞ ELÇİLİĞİ
Hamdullah Suphi'nin Türk Ocağı'nın kendisini feshetmesinden sonraki ilk günden itibaren dış göreve gönderileceğinin haberleri basında görülmüştür. Hakkındaki ilk haber Kahire Büyükelçiliği'ne tayin edileceği hususundadır. Daha sonra Viyana'ya sefir tayin edildiği ileri sürülmüştür. Kendisine, Kahire, Belgrad ve
