Gizli

Bu yerlerde insanların gülüşünde hançerler gizli.

Ne zaman başladın tasarlayarak yaşamaya hayatını, hiç düşündün mü? Hep en 'doğru’ olmak için uğraşmaya ne zaman başladın? Cevaplar her zaman kendimizde, işimize gelince bildiğini biliyorum. Biliyorum çok bakıp az görmek istemediğini. Bir çocuk gibi yaşamalı hayatı, oyuna başladığında planlamamalı sonunu. Giriyorsa nefes bedene yaşam devam ediyor ya, işte tam bu sebeple çek bir nefes içine, gelişine. Unutmadıysak hâlâ yaşadıklarımızı, anılarımızı, anlarımızı ve farkındaysak şimdinin; umudumuz var demektir. Tam da şimdi şiirde dediği gibi: "Her şey sende gizli."

Dost dosta, sevgili sevdiğine yüreğinin en gizli
köşesini açar da, günahının sırrını tiksinç bir biçimde içine gömer.

"Cenaze törenini, vaftizi, nikahı aynı biçimde yapmak yanlış gelmiyor mu size? Nikahla doğumu anlıyorum, gülüp eğlenilebilir. Ama ölüyü yalnız bırakmak gerekir. Niye eziyet çektirirler anlamıyorum."
"Kimi ölülerin bir diyeceği olmayabilir."
"Eskiden, hiç olmazsa intihar edenleri gizli gömerlermiş."
"Bir de biz eziyet etmeyelim..."

"Neden beyinle bu kadar ilgiliyiz? Belki de kâinatın en büyük muamması olan 'insan' denen varlığı anlamada, onun gizli potansiyellerini keşfetmede ve tabi ki istediğimiz yönde, iyi veya kötü amaçlarla, kullanabileceğimiz en değerli bilgileri buradan alacağımızı bildiğimiz için..."

34) Dolap Çevirmek

Gizli kapaklı işler yapanlar hakkında söylenen dolap çevirmek deyimi, bize eski konak geleneğinin bir yadigârıdır.

 

 Kaç göç devirlerinde, zengin konaklarının erkekler kısmına selâmlık; kadınlar kısmına da harem(lik) denilirdi. Aile dışından kimseler geldiği vakit, kadın ile erkekler ayrı oturduklarından konağın harem ile selâmlığı arasındaki duvarda bulunan dolap devreye girer ve iki taraf arasındaki hizmetler böylece yürütülürdü.

 

 Dolap, eksen etrafında dönen, silindir şeklinde bir aparattır. Raflar hâlinde düzenlenmiştir ve kadınlar tarafından raflara yerleştirilen yemekler, dolap çevrilerek erkekler kısmına geçer, oradan boşalan kaplar yine aynı usul ile alınırdı. Eski konakların çoğunda yemek servisi böyle yapılır, mahremiyet hissi de dolapların her vakit kullanılmasını zaruri kılardı.

 

 Aşkın, her devrin en geçerli duygusu olduğuna şüphe yoktur. Konaklardaki halayıklar, arabacılar, bahçıvanlar, vs. ve aşçılar, hizmetçiler, yamaklar, dadılar, kalfalar arasında, fırsatını bulunca ilânıaşk için kırmızı gül demetleri, çiçekler, ipekli mendiller, lokumlar, lavantalar, vs. de bu dolaplara konularak karşı tarafa gönderilir, böylece konak sahibine sezdirmeden dolap çevrilmiş olurdu. Hüseyin Rahmi'nin romanlarında, heyecanlı örnekleri abartılarak anlatılan dolap çevirmelerden günümüze, bu deyim kalmıştır.

"Bazen bir şeyi o kadar çok isteriz ki zihnimiz bedenimizi o şeye inanmaya iter."