Turar Rıskulov
Türkistan Sovyetlerinin Beşinci Mahalli Kongresi'ni takiben, Mayıs 1918'de, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti dâhilinde Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Türkistan ÖSSC) ilan edilmiştir.
Bu sırada bölge genelinde henüz çok büyük bir etkinliği olmayan Bolşevikler, büyük çoğunlukla Türkistanlıların iradesi ile kurulan bu özerk yönetime karşı çıkmamışlardır. Bir süre sonra, Bolşevikler Türkistan'da daha etkili olmaya başlayacak, Türkistan aydınlarının bir kısmını kendi taraflarına çekmeyi başaracaklardır. Nitekim Bolşeviklerin Nisan 1919'da kurulan Müslüman Şubesi (Musbyuro), Turar Riskulov gibi yerel milliyetçi liderleri kendileriyle birlikte çalışmaya ikna edecektir. Ancak Riskulov, Türkistan'ın bütünlüğünü ve Türkistan ÖSSC'nin, kendi ordusu ve iktisadıyla, tam manasıyla özerk olması gerektiğini savunmaktadır. Bununla birlikte, Ocak 1920'de Taşkent'te yapılan Beşinci Mahalli Komünist Parti Kongresi'nde Rıskulov’un temsil ettiği yerli grup, Türkistan ÖSSC'nin adını “Türk Cumhuriyeti”, Türkistan Komünist Partisinin adını ise “Türk Halklarının Komünist Partisi" olarak değiştirmeyi teklif edecektir. Bolşevikler, Mart 1920'de Turar Riskulov'un bu tekliflerini değerlendirmiş ve şu görüşü benimsemiştir: Türkistan Komünist Partisi, Rus Komünist Partisinin bir parçası olarak kalacak, Türk Cumhuriyeti diye bir devlet ise söz konusu olmayacaktır.
O yılların görece özgür ortamında ifade edilebilmiş bu tarz isteklerin ne kadar ütopik olduğu, ilerleyen yıllarda daha açık şekilde görülecektir. Bir süre sonra Bolşevikler Merkezi Asya'da sınırları yeniden çizmeye koyulacaklar, Türkistan halkları arasındaki farklılıkları ön plana çıkararak bölgedeki millet tanımlarını değiştireceklerdir.
·
21 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.