Zorluğu ne üslubu ne de akıcı olup olmaması; yazılanlar. Çağ atlatan, çağ değiştiren Coğrafi Keşifler. Bu Keşiflerin dünya ve özellikle Avrupa açısından önemini her yerde görürüz, iyi kötü biliriz. Peki bu öncü ‘kaşiflerin’ ayakları altında ezilen halkların tarihine dair ne biliriz? Neredeyse hiç. Neden? Çünkü tarihi yapanla yazan aynı. Keşifler sadece yeni yerler bulmak, değerli madenlere sahip olmak için yapılmadı. Orta çağ yobazlığının yaşandığı o dönemlerde Hristiyanlığı yaymak da bu keşiflerdeki amaçlardan biriydi. Bu yüzden bu keşif gemilerinde birçok din adamı da bulunurdu. Bartolome de La Casas da o din adamlarından biri. Bu kitabı yazmasını sağlayan şey, onu diğer din adamlarından ayıran insani özelliği mi yoksa insani özelliğinden aldığı cesareti mi bilemiyoruz ama yazmış işte ne görmüşse. Çünkü o dönemlerde bu çıkışlar cesaret işi. Amerika kıyılarına ilk gemiler yanaştığında, dünyanın geri kalanından habersiz, en fazla yan kabileden haberi olan bu insanlar epeyce şaşırmış ( Apocalypto filminin son sahnesi) . Kendilerine benzeyen ama kendilerinden farklı bu insanlardan önce korkmuş, bu korkusu geçer geçmez de onları kendisinden üstünden görmeye başlamış. Çünkü farklıydı bunlar. Daha önce hiç görmedikleri aletlere, kıyafetlere, dile sahiplerdi. Ellerinde ne varsa sundular bu farklı insanlara; yiyeceğini, suyunu, altınını, elmasını… Peki ‘beyaz adam’ bunun karşılığında ne verdi onlara? Ölüm, kan, katliam, vahşet, soykırım, kölelik, hastalık… ‘Yerli Adam’ın adamın altınını, elmasını, toprağını, yemeğini aldı yetmedi canını aldı, yetmedi karısını, çocuğunu, arkadaşlarını aldı. Yaktı, kesti, parçaladı. Bartolome de La Casas, gördüklerini ayrıntılarıyla anlatamayacağını vurguluyor sık sık. Bu masum insanlara yapılanları anlatmakta ve anlamlandırmakta zorlandığını belirtir. Hamile kadınların karnının deşilmesini anlatırken anlatamadıklarını tahayyül etmek gerçekten zor. Kitabı İspanya kralına ithafen yazıyor, kralın bu vahşeti durdurmasını umarak. Dikkat çeken noktalardan biri de bu zorba ve katil komutanların isimlerine pek yer vermemiş. La Casas İspanya’ya döndüğünde İspanya Kralı’nın huzurunda yerlilere yapılan işkenceleri ve izlenen politikayı sert bir dille eleştiriyor. Onun etkisi ile Kral V. Carlos köleciliği yasaklayan bir yasa çıkarttı. Papa ve Kralın yerlilerin köle olarak çalıştırılmasını ve mallarına el konmasını yasaklayan kararlar almasında önemli rolü olan La Casas ömrünün sonuna kadar yerli haklarının savunuculuğunu yaptı. Kendisi kölelik karşıtı ilk Avrupalılardandır. Kitabın ismine bakınca 19. yüzyılda Kuzey Amerika’daki Kızılderililere yapılanlar geliyor akla ama bu kan donduran kitap 16. yüzyılda İspanyolların Güney Amerika’da yaptıkları vahşeti anlatıyor. Bu da yakılan bir yerlinin ölmeden önceki son sözleri: Kötü İnsanlar! Biz size ne yaptık? Pek mümkün değil ama iyi okumalar.

Kızılderililer Nasıl Yok Edildi?Bartolomé de Las Casas · Şule Yayınları · 2015714 okunma

··

95 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Thoth