Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.35
Gönderi
·
Puan vermedi
19.yy.’da yaşamış olan Dostoyevski , bütün romanlarında yaşadığı dönemdeki toplumsal kırılmaları ve bu kırılmaların insan yaşamı üzerindeki etkisini yansıtmıştır. Örnek olarak ,Karamazov Kardeşler, Suç ve Ceza , Kumarbaz gibi romanları , dönemin Rusya’sını psikolojik ve toplumsal bir biçimde özetler durumundadır.
‘’Tatsız bir olay ‘’denen bu küçük yapıtta ben, iki fotoğrafı analiz edecek gibi değerlendirmekteyim . Söz konusunu roman kahramanı İvan ilyiç ‘in hem Nikiforoviç’in evin de hem de daha sonra gideceği Pseldonimov’un evindeki sınıf , statü,davranış tarzı ,konuşma biçimlerini,yaklaşımları arasında toplumsal tabakalaşmaya dayanarak açıklamak niyetindeyim. Nikiforov’un evinde söz konusu yani şarap masasında toplumsal tabakalaşmanın üst sınıfında yer alan İvan, Semyon ve ev sahibi ‘’toplumsal değişiklik’’ üzerine konuşmalarına dikkat ettiğimizde, Ivan kendisiyle aynı tabaka da yaşayan bu insanlara karşı tavırsal olarak tamamen ‘’mesafeli’’ bir biçimde yaklaştığını görmekteyizdir. Ivan’ın bireyler hakkındaki fikirleri yani yansıtmadığı durumlar ‘’içsel’’ bir durumda varlığını göstermektedir. Ivan , toplumsal değişimin Rusya’da sınıf farklılıklarının birbirlerine karşı tamamen ‘’hümanist’’ bir çizgide ilerledikten sonra, Rusya’daki toplumsal sorunların bu eksende düzelebileceğini dile getirmektedir. Fakat şunu hepimiz iyi biliriz ki, bireyler aynı tabaka da dahi aynı fikirleri paylaşmayabilirler. Dikkat ettiğim bir durum da şudur; İvan , toplumsal değişimin ‘’hümanistik’’bir çizgi de ilerledikten sonra düzelebileceğini belirtmekte, hem de kendi varlığını bir hayal üzerine kurarak aynı topluma hükmetme tutumu içerisindedir. Burada aslında İvan’ın geldiği sınıfsal farklılığın birey üzerindeki etkisini görmekteyizdir. Nikiforov’a karşı örümcek kafalı etiketlemesi ise , dönemin Rusya’sında yaşlı diye nitelendirilen kesimin ve genç kuşakların ‘’modernleşme’’fikirleri konusunda ‘’çatışmalı ‘’bir toplumsal durumun varlığını görmekteyiz. Bireyler icra ettikleri roller açısından gerek mekan, gerekse mekanda bulunan insanların ve insanlarla kurulan ilişkisel durum , bireyin fikirlerini anlatması açısından farklılık göstermektedir. Ivan ‘nın hem mesafeli , hem de bir korku durumundan dolayı fikirlerini tam yansıtmadığını görebilmekteyizdir. Kendi fikirlerine hapsolmuş İvan sürekli olarak insanların kendisini anlamadığını dile getirmektedir. Nikiforov’un evinden ayrılan İvan , talihsiz bir durumdan dolayı evine yürüyerek gitme kararını aldıktan sonra , yolda geçmiş konuşmaların muhasebesini yapmaktadır. Pseldonimov’un evine varmadan yolda gördüğü devlet görevlisine karşı yaklaşımı da dikkat çekicidir. İvan , memura yaklaşmadan önce general olduğunu boynundaki ‘’rütbeyi’’ belirginleştirmesi, toplumsal ilişkilerde ‘’sembollerin’’insan üzerindeki etkisini belirgin bir biçimde göstermektedir. Sürekli olarak ilişkilerini bir niyet üzerinden oluşturmaya çalışan Ivan , davetsiz bir biçimde alt tabakadan insanların eğlence kültürleri üzerinde etki de bulunacağını düşünmektedir. İkinci bir analiz ise ve aslında çözümlemenin en önemli boyutu kendi memuru olan Pseldonimov’un düğün gecesi bağlamında değerlendirebiliriz. Davetsiz bir biçimde düğün alanında görülen İvan , görülür görülmez, alt sınıf insanların ilişkileri hemen göze çarpmaktadır. Düğün , adeta yerini sessiz bir saygı durumuna bırakmaktadır. Toplumsal durumlar, insan bilincini belirgin bir biçimde bu olay da göstermektedir. Ivan’ın davranışları ve düğün alanında oluşan atmosfer alt-sınıf ve üst-sınıf tabakalaşmasının ‘’sağduyusal ‘’ olarak kesin biçimde çatışma içerisinde olduğunu hemen görebilmekteyizdir. Ivan, adeta herkesin ortak merkezi durumuna gelmektedir. Statü farklılığı bu baskınlığını olayda kanıtlar durumdadır. İvan, yukarıda da belirttiğimiz gibi statü konumunu askıya alarak toplumun alt kesimine bir renk katmayı amaçlayarak fikirlerini belirttikten sonra , her nasılsa birden insanların tutum ve davranışlarını hadsizlik olarak belirtmekte ve tatsız durumun ilk kıvılcımları bu şekilde ortaya çıkmaktadır. Özellikle salondaki bireyleri , giyimleri üzerinde yeren Ivan , bunu adeta içsel bir rahatsızlık olarak ve sıradanlaşmak olarak görmektedir. İçkiyi fazla kaçırdığının farkında olan Ivan, tuhaf davranışlardan ve statünün verdiği konumu basit bir biçime indirgemekten de korktuğunu fark ediyoruz. Yemek sırasında bireylerin en baş köşeyi İvan’a bıraktığını düşünecek olursak şunu söyleyebiliriz ; bireylerin resmi hayattaki statüden doğan rollerinin ,aslında normal olan hayatta da kendisini belirgin bir biçimde insanlar üzerinde hissettirdiğini ve etkilediği görebilmekteyizdir. Yemek sırasında içkinin etkisiyle kendisini kaybeden Ivan, Nikiforov’un evinde olduğu gibi bireyler üzerinde etki uyandırmak istemesi ve Goloveçka’nın yazarının Ivan’ı analiz etmesi adeta düğün alanının bir çatışma alanına girdiğini açık biçimde betimlemekteyiz. Tuhaf olan şu ki , Ivan bu durumdaki olumsuzlukları da kendi alta durumunda olan memura yüklemektedir. Aslında, ast ve üst ilişkisinin resmi durumdan kaynaklanmadığını belirtebiliriz. Bu süreçten sonra ‘’davetsiz misafir ‘’ diye nitelendireceğimiz durumun oluşması başta gelin olmak üzere bütün bireyler üzerinde etkili olabilmesidir. Bir birey, nasıl olurda bütün insanlar üzerinde etkili olmakta ve olaylara yön vermektedir? Bu konuda birey ve toplum etkileşimini gösterebiliriz. Bireyler baskın bir kültür de yaşayabilirler fakat edilgen bir durumda değillerdir. Birey kültürün nesnesi durum da değildir, süregelen durumlarda bireyle kültürel farklılıklara yeni maddi ve manevi bir biçimde etkide bulunabilirler. Alt sınıfın kültürel pratiklerinin farklı bir kültüre mensup bireyin üzerindeki etkisini bu bağlamda değerlendirebiliriz. Toplumsal cinsiyet açısından da değerlendireceğimiz ve gözden kaçmayan bir durum söz konusudur; söz konusu Ivan’nın , Pseldonimov’a eşini dövmesini laf arsında dile getirmesi , aslında dönemin Rusya’sında kadının toplumsal cinsiyet acısından rollerini de yansıtmaktadır. Kadın, adeta cisimleşmiş bir madde gibi ve sıradan bir canlı gibi ele alınmaktadır. Yemekte oluşan olumsuz durumdan dolayı ,İvan tahayyül ettiği biçimde düğün alanına mutlu bir hava katmaktansa , durumu daha ciddi ve huzursuz bir hale getirmiştir. Bütün bu analizleri, Rusya’da çarlık döneminin ve askeri bürokrasinin toplum üzerindeki alt kesimlere yaklaşımını olarak değerlendirebiliriz. Dostoyevski, yaşadığı dönemdeki bu toplumsal kırılmaları ve askeri bürokrasinin değişimini, bu küçük yapıtında dile getirmektedir.
·
14 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.