"Ah, insanlar niçin her şeyi anlamıyorlar? Beş dakika, on dakika, yarım saat kendilerini unutsalar, kendilerini karşıdakinin yerine koysalar, tam onun gibi -fakat hiç eksiksiz ve tam- onun gibi duysalar, her şey ne kadar yerli yerinde olacak. Hayır! İlla ki zıddiyetler, öfkeler, yanlış anlaşmalar, kıskançlıklar, inatlar, şüpheler, hakim olmak arzuları..." İnsan ruhunun yerli Zweig'i, Peyami Safa: Hikayelerinde yaptığı karakter tahlillerinde, adeta bir insan ruhunun sözlüğü, ansiklopedisi. Bu kitabında ise Garp ve Şarkın, yani doğu ve batı sentezinin köprüsü olan Türkiye'nin değişime başladığı, yer yer direndiği ve ilk batılılaşma adımlarının atıldığı yeni Türkiye'nin psikolojisindeki çatışmaları, tahlilleri ve değişime olan yaklaşımları karakter bazında irdeliyor. İnsan ruhunun anlaşılmaz labirentlerinde dolaşacak, doğru ve yanlışın, dönemin insan üzerindeki, hatta günümüzde yaptığı tesirleri de karşılaştırmak olanağı bakımından eğitici bir yanı olduğunu da fark edebilirsiniz. "Şarkla Garbın buluşmasında olan Türkiye, Garptan tesir almakta tereddüt etmemelidir. Ancak, bu tesir, bizim tarafımızdan yapılacak mukabil bir tesiri ihlal etmeyecek derecede kalmalı, yani kültürümüzün güzel ve halis köklerine kadar nüfuz etmemelidir." Ve başka bir karakterine söylettiği şu cümleler, sadece o zamanki dönemin değil, şuan da da devam eden 'okumama', 'araştırmama', geleneğinin ve diğer milletlerin kültürüne ve yapıtlarına olan körü körüne bağlanmaları, onların ise kendi yapıtlarımızı bizden daha çok bildiklerini, okuduklarını açıkça ifade ederek isyanını aktarır: "Ah efendim, dedi, bizi bizden daha iyi biliyorlar; Mesnevi'yi, Rubaiyat'ı da, Gazali'yi de, Farabi'yi de bizden daha çok okuyorlar; bizi bizden daha çok takdir ediyorlar; bizim bizden daha büyük düşmanımız yoktur efendim, yoktur."

Fatih HarbiyePeyami Safa · Ötüken Neşriyat · 202047,8bin okunma

·

8 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Azat Karakurt