Spinoza'da hakikat ve varlık, ancak kolektif pratiğin yorumlayabileceği, eklemleyebileceği ve üretebileceği bir karşılıklı etkiler bütünlüğünü bulup ortaya çıkarır. Spinoza' daki transandantal şematiklik, salt pratik ve maddidir. Dünya kendi mutlaklığını, ancak kendini kendi verilmişliğinde tanıyarak yüceltir. O tikelliği içinde mutlaktır. Özgürleşme süreci içinde rasyoneldir. Sonlu ve sonsuz, özgürleşmeye doğru olan gerilimi üretirler. Dünyadan ancak mutlaklığı içinde bahsedebiliriz, bu mutlaklık ancak gerçek olanda yaşar.