Spoiler! Merhaba, Felsefi ve simgesel öykü yazma geleneğinin temeli olan Salaman ve Absal öyküsünden esinlenen ve bu tarzda öykü yazan ilk kişi İbn Sina olmuş ve Hay bin Yakzan adlı eserini yazmıştır.Bu eser kendinden sonraki birçok düşünürü de etkilemiştir. İbn Tufeyl’in Hay bin Yakzan’ı ile İbn Sina’nın aynı adı taşıyan eseri arasında hiçbir ilişki olmamasına rağmen,bazı felsefe ve tarihçilerin iki metninde aynı olduğundan söz etmesi üzerine,bu yanlışı ortadan kaldırmak adına iki eseri de bir araya getirip,karşılaştırma olanağını sağlıyor kitap bize. . Endülüs’te yetişen,en büyük İslam düşünürlerinden birisi olan İbn Tufeyl’in Hay bin Yakzan’ı dünyada hem felsefi romanın hem de Robinsonad/adasal roman türünün ilk örneği sayılıyor.Bu eser Fransızca,Almanca,İspanyolca,Rusça gibi hemen hemen tüm dünya dillerine çevrilmiş ve Batı’da birçok sanatçı ve düşünürü etkilemiş.Robinson Crusoe’nin yazarı Daniel Defoe’nun ve Spinoza’nın kendi felsefesini kurarken İbn Tufeyl’in Hay bin Yakzan’ından ekilendiği söyleniyor.Batı’da bu kadar tanınmasına ve örnek alınmasına rağmen ne yazık ki ne eser ne de İbn Tufeyl bizde tanınmamış. Kitapta Hay bin Yakzan’ın dünyaya gelişi anlatılırken,bundan sekiz yüz yıl öncesine ait fiziksel bilimler hakkında neler düşünülmüş,hangi sonuçlara varılmış bunlara da tanık oluyorsunuz.(Dünya hareket etmez,Güneş dünyaya ısı vermez,çünkü kendisinde ısı yoktur...gibi) O zaman doğru kabul edilene,bugün güleceğimiz bilgiler.Kim bilir belki bundan sonra gelecek olanlar da,bizim kabul ettiğimiz gerçeklere gülecekler... Peki ne anlatıyor İbn Tufeyl,Hay bin Yakzan’da? İnsanın kendi başına “insan-ı kamil”aşamasına ulaşabileceğini anlatıyor.Romanın kahramanı Hay,iki varsayıma göre toprağın mayalanması sonucu ıssız bir adada kendi kendine varolmuştur ya da başka bir adada dünyaya geldikten sonra sandık içinde denize bırakılmış ve yaşadığı adaya sürüklenmiştir.Bir ceylanın sütünü ona vermesi ve onu yavrusu gibi görmesi ile büyümüştür.Ceylan vakti gelip öldüğünde Hay bunun nedenini sorgular ve annesi bildiği ceylanın tekar hayata dönmesi için araştırma içine girer.Hayvanları,bitkileri,suyu,ateşi,havayı....her şeyi inceler.Bu araştırma onu adım adım Tanrı’ya ulaştırır.Evreni,varoluş nedenlerini teker teker çözmeye başlar ve kalbini arıtarak yetkin insan aşamasına ulaşır.Tanrı’ya daha yakın olabilmek için yalnızlığı seçen Absal’da Hay’ın yaşadığı adaya gelir,çünkü bu adayı duymuştur ve burada hiç insan yaşamadığından burayı seçmiştir.Hay ve Absal bir gün karşılaşırlar.Absal,Hay’a konuşmayı öğretir ve böylece Hay’ın ulaştığı bilgileri o da öğrenir.Bu bilgileri Absal’ın geldiği adadaki insanlara da dünyanın gerçek yüzünü,dünya hayatının bir eğlence,bir oyundan ibaret olduğunu anlatmak ister.Fakat insanlar yaradılışından ötürü bu gerçekliğe ulaşamazlar.Sadece çok az sayıdaki üstün yaradılışlı insanlar ulaşır bu yüce gerçeklilere.Bunun üzerine Hay ve Absal adalarına geri döner ve hayatlarını burada sürdürmeye devam ederler...

Hay bin Yakzanİbn-i Sina · Yapı Kredi Yayınları · 20214,716 okunma

·

20 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Kitabistanbul