Simgesel bir kitabı anlamaktan daha zor bir şey varsa o da Kafka tarafından yazılmış simgesel bir kitabı anlamaktır. Semboller her zaman yaratıcısını aşar ve bu kitapları onlarca kez okuyup her seferinde farklı yorumlar yaptırabilir. Şato’yu incelemeden önce yapılması gereken Dava’yı incelemektir. Kafka’nın, Dava’yı yazmadan Şato’yu yazamayacağı gibi, okur da Dava’yı anlamadan Şato’yu anlayamaz. Dava, uyumsuzu ortaya koyar. Joseph K. yargılanıyordu, neden olduğu bilinmez. Kendisini savunmak ister ama suçunun ne olduğundan haberi yoktur. Bu konuda çok düşünmez zaten. Nedensiz bir şekilde yargılanıyordur. Dava, bu uyumsuz sorununu ortaya çıkarır, Şato çözmeye çalışır. Kafka, Kieerkegardvari düşüncelere yakın dursa da, kitap çözüme kavuşamaz. Kadastrocu’nun Şato’yu arayışı hep başarısızlıkla sonuçlanır ve bu döngü sayfalarca devam eder. Şato, uyumsuzu anlamlandırıp Tanrı’yı mı temsil edecek ( Frieda karakteri bu yolu temsil eder)? Yoksa, uyumsuz temellenmeyip umutsuzluk sebebi olarak omuzlara yük mü binderecek ( bu da Barnabas ailesinin temsil ettiği yoldur)? Köye kadastrocu olarak atanan K. görevini öğrenmek için Şato’ya ulaşmak ister. Köye gelmesinin bir sebebi vardır görünürde, ama aslında bir yanlışlık sonucu atanması gerçekleşmiştir. Yani kadastroculuk gibi bir görevi de yoktur. Köye gelişi anlamsız hale gelmiştir (bizim dünyaya gelmemizin anlamsızlığı gibi). Ama K, görevini öğrenmede ısrar eder, sayfalar boyu Şato’ya ulaşmaya çalışır. Aslında Şato’nun varlığından da pek emin değil gibidir. Oraya telefon edince arkadan gelen anlamsız gürültüler, bazen köye inen Şato görevlileri ( ki onlar da hayal ürünü gibidir), oranın varlığı konusunda onu ikna eder. Aslında hepimiz Şato’yu ararız. Kolay bir iş değildir bu, hayat oyalanmalarla doludur. K.’nın oyalanmaları da Şato tarafından gönderilen yardımcılarıdır. Bu iki adam aynı birbirine benzemektedir, K. ikisine de aynı isimle seslenir, onları umursamamaya çalışır ama nereye gitse peşini bırakmaz yardımcıları. Bizim de böyle hayatın anlamını ararken peşimizden ayrılmayan oyalanmalarımız vardır. K. amacına ulaşmak için denemedik yol bırakmaz. Şato’nun ünlü memurlarından birinin metresi olan Frieda ile sevgili olur. Ama aşk yoktur ortada. K., Frieda’yı Şato’ya ulaşmak için bir yol olarak görür. Frieda, bu memura olan bağlılığıyla, bu memur için ahlaksızlık denecek şeyler de yapmıştır, Tanrı’ya giden yolda büyük bir umuttur K. için. Diğer taraftan Barnabas ailesi ile de ilişkisi vardır. Bu aile herkes tarafından yüz dönülmüş, perişan bir ailedir. Uyumsuzun altının bomboş bırakıldığı, umutsuzluk dolu çıkışı temsil ederler. K. zaten bu aileyi pek sevmez, Frieda’yı onlara yeğ tutar. Burdan da Kafka’nın Kieerkegardvari felsefesini çözümleyebiliriz. Diğer taraftan kitap bürokrasi hicvi olarak da yorumlanabilir. Türkçe baskılar sadece bu yönü üzerine tanıtmıştılar kitabı. Şato’yu sadece bu düzlemde ele almak, Kafka’nın zekasına haksızlıktır. Bu böyle olduğu gibi Dava’yı da yargı sistemimizin ne kadar işlevsiz, saçma olduğunun gözler önüne serildiği bir eser olarak yorumlamak hukuk sistemimizin saçmalığı kadar saçmadır. Semavi dinlere göre de dünyaya yargılanmak için gelmişizdir zaten. Asla anlamlandıramadığımız, beynimiz bu konulara gelince kafası karışır, bu dünyada yargılanmak ve ebedi hayatımızın bu anlamsız yargı sonucunda belli olması ne kadar saçmaysa , Joseph K.‘nın davası da o kadar saçmadır.Türkiye’de uzay olmadığı gibi, varlık felsefesi de yoktur zaten. Kitap hakkındaki yorumlar ya hukuk sistemini çok güzel hicvettiği ya da Kafka’nın kurgusal konuda ne kadar eksik olduğu yönünde. Çok sıkılanlar mı ararsın, 80 sayfadan sonrasını okumayı saçma bulanlar mı ararsın hepsi mevcuttur efendim. Hareketli kurgular arıyorsanız çok güzel polisiye romanlar olduğunu hatırlatmak isterim. Bu yapıtlara sadece, hukuk sistemi hicvi vb. gözüyle bakmak Kafka’yı anlamaktan çok uzaktır. Farklı bakış açıları her zaman yeni heyecanlar doğurur. Davanızı keşfedip şatonuzun peşine düşmeniz dileğiyle...

ŞatoFranz Kafka · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20179,8bin okunma

··

370 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.