Afganî, Osmanlı Devletinin ve diğer İslam ülkelerinin düçar oldukları gerilik ve çöküşün nedenleri üzerinde çok duruyor ve sürekli düşünüyordu. Sonunda buna yol açan iki esas nedeni tespit etti. İlki: «Eğer Osmanlı Devleti kurulduğunda veya Fatih döneminde veya Sultan Selim döneminde Arapça'yı İslam'ın dili olması açısından resmi dil olarak kabul etseydi ve bütün gücüyle Türkleri Araplara yakınlaştırmaya çalışsaydı, karşı konulmaz bir güç, girilemez bir kale ve otoritesi daha yerli yerinde ve köklü olurdu. Ama bu yapılmadı. Hatta daha da ileri gidilerek Araplar'ın Türkleştirilmesi düşünüldü.
Etki bakımından birincisinden aşağı olmayan ikinci nedeni Afganî şöyle açıklamıştır: «İstanbul'un başkent olması ikinci nedendir. Burası yeni fethedilmiş bir yerdir ve devletin coğrafi bakımdan merkezinde değildir. Sonradan ele geçirilen yabancı bir toprak, yeri ne kadar sağlam, havası ne kadar güzel olursa olsun, devletin başkenti olmaya, uygun değildir. Bunun nedenlerinden önemlileri şunlardır: Bu tip topraklar ödünç elbise gibidir, el değiştirmesi kolay olur. Ama hakiki topraklar, yöneticinin hakimiyeti zayıflamadıkça bölünmez ve düşman eline düşmez. Yeni fethedilen topraklar genelde kuvvet kaynağından uzakta, dost ve düşmanın kuşattığı bir coğrafyada yer alırlar.»
Sayfa 43 - Bir Yayınları
·
44 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.