Serinin son kitabı, bir önceki kitabın son sayfalarında kaldığı yerden başlıyor. Marcel'in Balbec ve Combray'a yaptığı seyahatleri çocukluk ve ilk gençlik yıllarındaki seyahatler ile karşılaştırmaları, zaman içindeki mekan ve insanlardaki değişimler. Önceki kitabın sonlarında bahsedilenler değer kazanmaya başlıyor okudukça. Zaman kavramının irdelenmesi sürerken, belki de zamanla değişenler içinde Marcel'i de görmek için, birden zamanda da atlama yapıp birinci dünya savaşı yılları Paris'inde buluyoruz kendimizi. Savaş öncesi ve savaş yıllarındaki Paris, sosyete hayatı. Önceki iki kitaptan sonra, birden tekrar karşımıza çıkınca 'yine mi sosyete hayatı' deyip endişelenirken bir anda farkına varıyoruz Proust'un yapmak istediğini: zamanla değişenleri anlatıyor bize aslında, yüzlerdeki değişimi, vücutlardaki değişimi, fikirlerdeki değişimi, tavırlardaki değişimi. Sonra yine bir zamanda atlama daha yaparak, hastalığından dolayı uzunca süre ayrı kaldığı sosyete hayatına tekrar katıldığı bir salon toplantısında, bu kez daha nitelikli degerlendirmelerde bulunuyor sosyetenin değişimini de irdeleyerek. Daha nitelikli dedim, çünkü bu toplantı öncesi yaşadığı bir durum, peşinde koşturduğu hazzın kimliğini değiştirip gerçek amacını hatırlamasına ve artık eyleme geçme kararı almasına neden oluyor. Ve o andan sonra her şeyi anlatıyor bize Proust. O anlattıkça, daha önceki yorumlarda belirttiğim, şu ana dek yazdığım tüm farklı düşüncelerimden sıyrılıp, okur olarak bana zor gelen tüm durumlar karşısında susuyor, sadece aynı cümleyi tekrarlayıp duruyorum sürekli: 'Büyüksün Proust'. Aslında tüm serinin merkezinde olan "Zaman" kavramının (çünkü anlatılan da, hatırlanan da, bellek de hep zaman kavramı ile ilgili aslında), serinin son kitabında başlı başına irdelenmesi ve önceki konularla ilintilendirilmesi son kitabın harika bir final kitabı haline gelmesini sağlıyor. Bir de Marcel'in gerçek hazzını keşfettikten sonra anlattıkları var ki, bu zorlu yolculuğa çıkıp tüm okuma güçlüklerine direnen, Marcel'in tüm ayrıntılı aktarımlarından yorulmak yerine o ayrıntılı tasvirlerden edebi lezzetler çıkarmaya çalışan bizler için bambaşka bir keyif. Bir bakıma zorlu okumayı tamamlayarak Kaf Dağına varıp Anka Kuşu'nu görmek misali. Son kitaptan fazlasıyla keyif aldığım, tüm serinin yorgunluğunu yok ettiği sanırım anlaşılmıştır. Bir de 4.5 aylık yolculuğu tamamlamanın da bambaşka bir keyfi var tabi, her ne kadar kitabın son sayfasını okuyup bitirdikten sonra, kitap elimde bir süre yaşadığım, sonraki günlerde de devam eden bir boşluk hissi olsa da. Biraz daha demlendikten sonra bu 4.5 aylık yolculuk, tüm seriyi okuma serüvenim hakkında da bir şeyler karalama niyetim var. Hayatımızda hep böyle kitaplar olsun. Kitapla. Sağlıcakla. .

Yakalanan ZamanMarcel Proust · Yapı Kredi Yayınları · 20201,063 okunma

·

27 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Özcan