"Leyli və Məcnun" "Xəmsə"nin üçüncü poemasıdır.
Deməli bir gün Şirvanşahların hökmdarı I Axistan Nizamini yanına çağırır deyir ki, Leyli və Məcnun əfsanəsi haqqında kitab yazsın. Nizami qəbul etmək istəmir çünki, bu əfsanə çox qəmli və acınacaqlıdır. Sonra oğlu Məhəmmədin də həvəsləndirməsi ilə başlayır yazmağa və 4 aya bitirir kitabı.
Məcnunun əsil adı Qeysdir. O sevdiyi qıza, Leyliyə qovuşa bilmir deyə qıza qarşı olan eşqindən çöllərə düşür, vəhşi heyvanlarla yaşayır. Ona görə onu Məcnun adlandırırlar. İndi də işlənən "eşqindən Məcnuna döndü" ifadəsi burdan gəlirmiş)
Mənə: "Gecən xeyir" söyləmə, canan,
Sənsiz xoş keçərmi gecəmiz bir an?